‘हायपरथायरॉईडीझम’ किंवा ‘हायपोथायरॉईडीझम’ ज्याला साध्या भाषेत थायरॉईड रोग म्हणतात. यामागे एक संप्रेरक असतो, जो आपल्या घशात असलेल्या ग्रंथीद्वारे तयार होतो. फुलपाखराच्या आकाराची ही ग्रंथी थायरॉईड ग्रंथी म्हणून ओळखली जाते. जेव्हा या ग्रंथीतून हार्मोन्स कमी-अधिक प्रमाणात तयार होतात, तेव्हा त्यामुळे शरीरात अनेक समस्या निर्माण होतात. जसे जास्त वजन वाढणे किंवा वजन कमी करणे. या स्थितीला थायरॉईड म्हणतात. थायरॉईडची प्रकरणे स्त्रियांमध्ये जास्त वेळा दिसतात.
थायरॉईडच्या समस्या वाढण्यामागे अनेक वेगवेगळी कारणे असू शकतात. तज्ञांच्या मते, त्याचे उपचार सोपे नाहीत. त्याच वेळी, थायरॉईडची प्रकरणे स्त्रियांमध्ये जास्त दिसतात. चला जाणून घेऊया तज्ज्ञांकडून यामागील कारण आणि प्रतिबंधासाठी काय करावे?
स्त्रियांमध्ये थायरॉईडच्या उच्च प्रादुर्भावाबाबत तज्ज्ञ सांगतात की, इस्ट्रोजेन नावाचे हार्मोन पुरुषांपेक्षा स्त्रियांमध्ये जास्त असते. शरीरात प्रोजेस्टेरॉन (पुनरुत्पादनासाठी आवश्यक) नावाचा हार्मोन देखील असतो. या दोन संप्रेरकांचे असंतुलन किंवा चढउतार देखील थायरॉईडच्या कार्यावर परिणाम करू शकतात. त्यामुळे थायरॉईडची समस्या उद्भवते.
गरोदरपणात महिलांच्या शरीरात अनेक हार्मोनल बदल होतात आणि त्यामुळे थायरॉईडच्या कार्यावरही परिणाम होतो. याच कारणामुळे गर्भधारणेदरम्यान अनेक महिलांमध्ये थायरॉईडची समस्या दिसून येते.
सौंदर्यासाठी अनेक प्रकारची उत्पादने वापरली जातात, ज्यामध्ये उपस्थित रसायने तुमच्या अंतःस्रावी प्रणालीवर (संप्रेरक निर्माण करणाऱ्या अनेक ग्रंथींनी बनलेली) प्रभावित करू शकतात, ज्यामुळे शरीरातील संप्रेरक कार्याचे असंतुलन होऊ शकते. यामुळे तुमच्या शरीरात थायरॉईडचा धोका वाढण्याची भीतीही असते.
शरीरात थायरॉईडचे प्रमाण वाढले तर चहा, कॉफी यांसारख्या गोष्टींपासून अंतर ठेवावे कारण त्यात कॅफिन असते. याशिवाय जास्त साखर असलेल्या गोष्टीही टाळाव्यात. जास्त साखर घेतल्याने तुमच्या हार्मोन्समध्ये चढ-उतार होऊ शकतात. आहारातून दुग्धजन्य पदार्थ, जसे की चीज, दूध कमी करा. लाल मांस खाणे टाळा. हे पदार्थ तुमच्या शरीरातील थायरॉईडची पातळी वाढवू शकतात. हे पदार्थ पूर्णपणे बंद करण्याची गरज नसली तरी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आहारात त्यांचे प्रमाण मर्यादित ठेवा.
थायरॉइडमुळे तुमच्या वजनावर परिणाम होऊ शकतो. यासाठी खाण्याकडे लक्ष देण्यासोबतच व्यायाम आणि योगासने यांचा रोजच्या दिनक्रमात समावेश करणे योग्य आहे. याच्या मदतीने तुम्ही हार्मोनल असंतुलनामुळे होणाऱ्या इतर समस्याही टाळू शकता.