इस्रोचे PSLV उपग्रह प्रक्षेपणात मास्टर, जाणून घ्या जगाला का आहे त्याच्या वर्चस्वावर विश्वास


भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था म्हणजेच इस्रो 30 जुलै रोजी सिंगापूरच्या DS SAR उपग्रहासह PSLV C-56 प्रक्षेपित करणार आहे, 14 जुलै रोजी चांद्रयान-3 च्या प्रक्षेपणानंतर ही इस्रोची पहिली प्रक्षेपण मोहीम असेल. यासोबतच इतर सहा उपग्रह असतील, जे श्री हरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून एकाच वेळी प्रक्षेपित केले जातील.

ही काही पहिली वेळ नाही, जेव्हा ISRO सिंगापूरचा उपग्रह प्रक्षेपित करेल, याआधी 22 एप्रिलला देखील इस्रोने सिंगापूरचा उपग्रह प्रक्षेपित केला होता. यावेळीही इस्रो PSLV म्हणजेच ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहनातून उपग्रह प्रक्षेपित करेल. जे पृथ्वीपासून 535 किमी अंतरावर 360 किलो वजनाचा उपग्रह प्रक्षेपित करेल. आतापर्यंत 56 मोहिमा पूर्ण करणारे भारताचे हे PSLV रॉकेट हळूहळू उपग्रह प्रक्षेपणात मास्टर होत आहे. आतापर्यंत त्याने 33 देशांचे उपग्रह प्रक्षेपित केले आहेत. चला जाणून घेऊया त्याची वैशिष्ट्ये.

ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन हे भारतातील सर्वात विश्वासार्ह रॉकेट आहे, 1993 पासून ते आतापर्यंत उपग्रह प्रक्षेपणात नवीन विक्रम निर्माण करत आहे. इस्रोच्या आकडेवारीनुसार, आतापर्यंत त्याने 55 वेळा उपग्रह प्रक्षेपित केले आहेत, ज्यामध्ये केवळ दोनदाच मिशन अयशस्वी झाले आहे.

भारताने आपली महत्त्वाकांक्षी मोहीम चांद्रयान-1 हे केवळ PSLV रॉकेटच्या साह्याने प्रक्षेपित केल्यामुळे इस्रोचा आत्मविश्वास किती आहे याचा अंदाज लावता येतो. याच रॉकेटच्या मदतीने मंगळयानही आपल्या मोहिमेवर निघाले होते.

  • 1993 पासून, हे रॉकेट अपग्रेड करण्यासाठी सतत काम चालू आहे, सध्या ISRO कडे त्याचे चार प्रकार आहेत, ज्याची पेलोड क्षमता 1019 किलो ते 1750 किलो पर्यंत आहे.
  • PSLV हे भारताचे सर्वाधिक कमाई करणारे रॉकेट आहे, आतापर्यंत विविध देशांचे अनेक उपग्रह प्रक्षेपित करण्यात आले आहेत.
  • दरवर्षी इस्रो PSLV मधून सरासरी 4 ते 6 उपग्रह प्रक्षेपित करत आहे, यापैकी बहुतेक परदेशी उपग्रह आहेत.

जगाचा PSLV च्या वर्चस्वावर विश्वास आहे, म्हणूनच आतापर्यंत 33 देशांनी PSLV च्या मदतीने आपले उपग्रह अवकाशात पाठवले आहेत. ISRO ने आतापर्यंत प्रक्षेपित केलेल्या परदेशी उपग्रहांची संख्या 297 आहे, ISRO ने या मोहिमांमधून भरपूर कमाई देखील केली आहे. या रॉकेटची उंची 44 मीटर आणि वजन सुमारे 320 टन आहे.

सिंगापूर उपग्रहासोबत, इस्रो वेलॉक्स-एम उपग्रह देखील प्रक्षेपित करेल, जो एक प्रात्यक्षिक सूक्ष्म उपग्रह आहे, याशिवाय आर्केड, स्कूब II, न्युलियन, गॅलेसिया आणि ORB उपग्रह, ज्यांचे कार्य वेगळे आहे.