अंतराळ मोहिमा सुरू झाल्यापासून आतापर्यंत 21 अंतराळवीरांना या मोहिमेदरम्यान जीव गमवावा लागला आहे, जगभरातील अवकाश मोहिमांच्या स्पर्धेनंतर नवा वाद निर्माण झाला आहे, तज्ज्ञांचे मत आहे की अंतराळात मानवनिर्मित मोहिमांची संख्या वाढल्याने अंतराळवीरांच्या मृत्यूतही वाढ होऊ शकते, देव न करो असे घडले तर काय होईल? मिशनच्या मध्यभागी मरण पावलेल्या अंतराळवीरावर अंत्यसंस्कार कसे केले जातात याचा तुम्ही कधी विचार केला आहे का?
अंतराळ मोहीम अनेक दिवसांची आणि अनेक महिन्यांची असते, अशा परिस्थितीत मिशनच्या मध्यभागी एखाद्या अंतराळवीराचा मृत्यू झाला, तर मिशनवरुन परत येईपर्यंत अंतराळवीराचे मृतदेह सुरक्षित ठेवणे शक्य नसते, अशा स्थितीत अंतराळवीर इतर पर्यायांचा विचार करतात, चला समजून घेऊया काय?
अंतराळवीराचा मृत्यू झाल्यास शरीराचे काय होते?
अंतराळ मोहिमेदरम्यान एखाद्या अंतराळवीराचा मृत्यू झाल्यास मृतदेह परत आणता येत नाही, खरेतर अंतराळ यानामध्ये फारच कमी जागा असते, अशा स्थितीत मृतदेह जास्त काळ सुरक्षित ठेवता येत नाही, अशा परिस्थितीत मृतदेह एअर लॉक सूटमध्ये पॅक करून अवकाशात सोडला जातो. अंतराळवीराचा मृतदेह शतकानुशतके ब्रह्मांडाच्या अंधारात फिरत असतो, आकाशातील थंडीमुळे ते सडत नाही आणि दुर्गंधीही येत नाही. त्याचे रूपांतर आईस्क्रीममध्ये होते.
अंतराळ मोहिमेसोबत एक कॅप्सूलही देण्यात आली आहे, ज्यामध्ये अंतराळवीराचे शरीर सुरक्षित ठेवता येते, अंतराळातील थंडीमुळे त्याचे तापमान असे होते की शरीर दीर्घकाळ सुरक्षित ठेवता येते, परंतु ते मृतदेह सोबत ठेवू शकतात की नाही हा निर्णय क्रूचा असतो, जर अवकाशयानामध्ये जागा नसेल आणि मिशन लांब असेल तर केवळ शरीर आकाशात सोडणे हा पर्याय असतो.
अंतराळात गुरुत्वाकर्षण शक्ती नसते, अशा स्थितीत सर्व काही आकाशात तरंगते, अशा परिस्थितीत एखाद्या अंतराळवीराचा मृतदेह आकाशात सोडला तर तो वर्षानुवर्षे त्याच अवकाशात तरंगत राहतो. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, थंडीतही मृतदेह शेकडो वर्षे सुरक्षित राहू शकतो.
मंगळावर मानवी मोहिमेची म्हणजेच मानवी शोध मोहिमेची घोषणा नासाने केली आहे. तेव्हापासून अंतराळ मोहिमेदरम्यान अंतराळवीरांच्या जीवावर बेतू शकते, अशी चर्चा सुरू झाली आहे. त्यासाठी व्यापक तयारीही सुरू असून, स्वीडिश कंपनीने स्पेस कॉफिन बनवण्याचे काम सुरू केले आहे.