लहान मुलांचे लसीकरण : केव्हा सुरू होईल सहा वर्षांवरील मुलांचे लसीकरण? मुलांचे लसीकरण करणे कितपत आहे सुरक्षित ते जाणून घ्या

ड्रग कंट्रोलर जनरल ऑफ इंडियाने (DCGI) आपत्कालीन वापरासाठी (EUA) मुलांसाठी तीन कोरोना लसींना मंजुरी दिली आहे. 6-12 वर्षे वयोगटातील मुलांसाठी कोरोना लस ‘कोव्हॅक्सिन’ आणि 5 ते 12 वर्षे वयोगटातील मुलांसाठी बायोलॉजिकल ईची कोरोना लस कॉर्बेवॅक्स मंजूर करण्यात आली आहे. त्याच वेळी, ZycovD (Zydus Cadila Vaccine) 12 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांसाठी देखील मंजूर करण्यात आली आहे. 12 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांना आधीच लस दिली जात होती. आता 5 ते 12 वयोगटातील बालकांच्या लसीकरणाचा मार्ग मोकळा झाला आहे.

दरम्यान नवीन लसीला मंजुरी मिळाल्यानंतर काय बदल होईल? 5 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांचे लसीकरण कधी सुरू होईल? मुलांच्या लसीसाठी ही मान्यता किती महत्त्वाची आहे? या लसी मुलांसाठी किती सुरक्षित आहेत? या लसी किती प्रभावी आहेत? चला जाणून घेऊयात…

लस मंजुरीचा अर्थ काय?
भारतात, कोरोनाची लस वेगवेगळ्या वयोगटातील लोकांना वेगवेगळ्या टप्प्यांवर वैज्ञानिक आधारावर लागू केली जात आहे. पहिल्या टप्प्यात, आरोग्य कर्मचारी आणि आघाडीच्या कार्यकर्त्यांसह उच्च जोखमीचे रुग्ण आणि वृद्ध यांचे लसीकरण सुरू झाले. यानंतर, प्रौढांचे लसीकरण सुरू झाले. लसीची उपलब्धता आणि मुलांवर लसीच्या चाचण्या वाढल्यानंतर, 15 ते 18 वर्षे वयोगटातील मुलांचे लसीकरण यावर्षी जानेवारीमध्ये सुरू झाले. यानंतर मार्चमध्ये 12 ते 14 वर्षे वयोगटातील बालकांच्या लसीकरणालाही मान्यता देण्यात आली. आता या एपिसोडमध्ये 5 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांचे लसीकरण सुरू करणे महत्त्वाचे आहे. लस उत्पादकांनी केलेल्या चाचण्यांचे निकाल DCGI ला सादर करण्यात आले. या निकालांचा अभ्यास केल्यावरच DCGI ने मुलांच्या लसीकरणाला आपत्कालीन मान्यता दिली आहे.

मंजूर झाल्यास मुलांचे लसीकरण तातडीने सुरू होईल का?
डीजीसीआयची मान्यता मिळाल्यानंतर सरकारच्या तज्ज्ञांच्या तीन वेगवेगळ्या समित्या त्याचा अभ्यास करतील. यामध्ये लसीकरणावरील राष्ट्रीय तांत्रिक सल्लागार गट, कोरोना वर्किंग ग्रुप आणि कायमस्वरूपी तांत्रिक उपसमिती यांचा समावेश आहे. या समित्यांच्या मंजुरीनंतर, लस व्यवस्थापनावरील राष्ट्रीय तज्ञ गट या दोन्ही लसींच्या वापराची शिफारस आरोग्य मंत्रालयाला करेल. यानंतर मंत्रालयाकडून लसीकरण सुरू झाल्याची माहिती दिली जाईल. या संपूर्ण प्रक्रियेला काही दिवस लागू शकतात. म्हणजेच पाच वर्षांवरील बालकांचे लसीकरण येत्या काही दिवसांत सुरू होणार आहे.

मुलांसाठी लसीकरण करणे कितपत सुरक्षित असेल?
ICMR चे माजी मुख्य शास्त्रज्ञ डॉ. रमण गंगाखेडकर म्हणतात की, लहान मुलांना कोणताही गंभीर आजार असल्यास त्यांना कोरोनाची लागण होण्याचा धोका जास्त असतो. अशा मुलांसाठी ही लस अत्यंत महत्त्वाची आहे. गंभीर आजार नसलेल्या मुलांचे काय? या प्रश्नाला उत्तर देताना डॉ. गंगाखेडकर म्हणतात की अशा मुलांना ओमिक्रॉनचा संसर्ग झाला की नाही हे पाहावे लागेल? जर मुलांना संसर्ग झाला, असेल तर त्यांना लस देणे काही दिवस पुढे ढकलले जाऊ शकते. कारण त्यांना काही प्रमाणात कोरोनापासून संरक्षण आहे. ज्यांना Omicron चा संसर्ग झालेला नाही, त्यांना संसर्ग होण्याचा धोका असतो.

जे पालक लस देऊ इच्छित नाहीत त्यांना काय धोका आहे? या प्रश्नावर डॉ. गंगाखेडकर म्हणतात की, लसीचे फायदे डॉक्टरच सांगू शकतात. उर्वरित लस द्यायची की नाही हा निर्णय पालकांचा असेल. रुग्णाच्या प्रश्नांची उत्तरे डॉक्टरच देऊ शकतात. तेव्हा लस घ्यायची की नाही हे त्याने ठरवायचे आहे.

मुलांसाठी लस मंजूर करणे किती महत्त्वाचे आहे?
कोरोनाची लस बाधित व्यक्तीला गंभीर आजार, रुग्णालयात दाखल होण्यापासून आणि मृत्यूच्या धोक्यापासून वाचवते. आता मुलांच्या शाळा सुरू झाल्या आहेत, लसीकरण त्यांना कोरोनापासून वाचवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकते. केवळ भारतातच नव्हे, तर इतर देशांमध्येही पाच वर्षांवरील बालकांचे लसीकरण सुरू झाले आहे. यूएस सेंटर फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC) देखील पाच वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या सर्व मुलांसाठी लस घेण्याची शिफारस करते. यूएसमध्ये, फायझरची mRNA लस मुलांना इंजेक्शन देण्यासाठी वापरली जात आहे.

मंजूर झालेल्या दोन लसींपैकी कोणती लसी अधिक प्रभावी आहे?
भारत बायोटेकची दोन ते १८ वर्षे वयोगटातील मुलांवर कोव्हॅक्सिनची चाचणी यशस्वी झाली आहे. चाचणीच्या निकालांवर, कंपनीने सांगितले की प्रौढांपेक्षा मुलांमध्ये 1.7 पट जास्त अँटीबॉडी तयार होतात. ज्या मुलांना Covaxin चे दोन्ही डोस मिळाले त्यांची प्रतिकारशक्ती सहा महिन्यांनंतरही चांगली होती. कंपनीचे म्हणणे आहे की चाचणीचे निकाल खूप चांगले आले आहेत. हे परिणाम सूचित करतात की ही लस मुलांसाठी अतिशय सुरक्षित आहे. कोव्हॅक्सिन सहा वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांसाठी मंजूर आहे. त्याच वेळी, कॉर्बेव्हॅक्स लस पाच वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांना दिली जाईल. Covaxin प्रमाणे, Corbevax चे दोन डोस 28 दिवसांच्या अंतराने दिले जातील. कॉर्बेवॅक्स ही हैदराबादस्थित कंपनी बायोलॉजिकल ई बनवत आहे. जर आपण Corbevax किती प्रभावी आहे याबद्दल बोललो तर, 5 ते 12 वर्षे वयोगटातील मुलांमधील क्लिनिकल चाचण्यांचा डेटा सार्वजनिकरित्या उपलब्ध नाही. प्रौढ चाचण्यांचा डेटा देखील सार्वजनिकरित्या उपलब्ध नाही. अशा परिस्थितीत ही लस कितपत प्रभावी आहे हे सांगणे कठीण आहे.