53 टक्के विमान अपघात होतात लँडिंगच्या वेळी… जाणून घ्या कधी होतात बहुतेक अपघात


अमेरिकेच्या अलास्का एअरलाईन्ससोबत घडलेली ही भीषण घटना पाहून सगळेच भयभीत झाले आहेत. विमानात बसलेल्या प्रवाशांनी या घटनेचा व्हिडिओ सोशल मीडियावर शेअर केला असून त्यात विमानाचा मोठा भाग हवेत उडून गेल्याचे पाहायला मिळत आहे. ही घटना घडली, तेव्हा विमान 16 हजार फूट उंचीवर होते. मात्र, या दुर्घटनेत 174 प्रवाशांपैकी एकालाही जीव गमवावा लागला नाही.

अमेरिकेतील या घटनेनंतर लोकांमध्ये हवाई प्रवासाबाबत भीती निर्माण झाली आहे. बहुतेक विमानांचे अपघात हे आकाशातच होतात असे सर्वसाधारण मत आहे, पण ते तसे नाही. विमान अपघाताचा सर्वाधिक धोका कधी असतो हे आज जाणून घेऊया.

सामान्यतः लोकांचा असा विश्वास आहे की ढगांच्या वर असलेल्या विमानात काहीतरी चुकीचे होण्याचा धोका सर्वाधिक असतो. पण आकडेवारी वेगळे चित्र दाखवते. 2005 ते 2023 दरम्यान झालेल्या विमान अपघातांच्या आधारे तयार करण्यात आलेल्या आंतरराष्ट्रीय हवाई सेवा संघटनेच्या (IATA) अहवालात अनेक धक्कादायक तथ्ये समोर आली आहेत. अहवालानुसार, लँडिंग दरम्यान सर्वाधिक 53 टक्के विमान अपघात झाले आहेत. या 18 वर्षांत एकूण 738 घटना घडल्या आहेत. सर्वाधिक अपघात हे टेकऑफ दरम्यान झाले आहेत. त्यांचा हा आकडा 8.5 टक्के होता. म्हणजे दोन दशकांत 118 घटना घडल्या आहेत. त्याच वेळी, सुरुवातीच्या उड्डाण दरम्यान 6.1 टक्के अपघात होतात. तर 8.3 टक्के विमान अपघात लँडिंगच्या वेळी होतात.

विमान निर्मिती करणारी जागतिक एरोस्पेस कंपनी बोईंगने केलेल्या विश्लेषणात हीच बाब समोर आली आहे. अहवालानुसार, सुमारे 80 टक्के विमान अपघात टेकऑफनंतर तीन मिनिटे आणि लँडिंगच्या आठ मिनिटांपूर्वी होतात. वास्तविक, लँडिंग आणि टेकऑफ ही एक जटिल प्रक्रिया आहे. यावेळी वैमानिकांना एकाच वेळी अनेक गोष्टींकडे लक्ष द्यावे लागते. या टप्प्यात विमान जमिनीच्या अगदी जवळ असते. या कालावधीत विमानात काही बिघाड झाल्यास ती दुरुस्त करण्यासाठी वैमानिकाला फारच कमी वेळ असतो.

बोइंगच्या आकडेवारीनुसार, प्रवासादरम्यान केवळ 10 टक्के अपघात होतात. कारण कोणतीही चूक झाली, तर ती सुधारण्यासाठी वेळ आणि क्षमता या दोन्ही गोष्टींना वाव आहे.


विमान अपघातात बहुतांश प्रवाशांच्या जीवाला धोका असतो. पण विमानाच्या काही जागा अशा आहेत ज्या बाकीच्यांपेक्षा जास्त प्राणघातक ठरतात. एव्हिएशन तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, विमानातील मधली सीट निवडणाऱ्या प्रवाशांना 44 टक्क्यांपर्यंत सर्वाधिक धोका असतो. तज्ज्ञांनी विमानाच्या मागील बाजूस असलेल्या आसनांचे वर्णन सर्वात कमी धोकादायक आसन असे केले आहे.

अनेकदा प्रवासी विमानात खिडकीच्या जागा बुक करतात. येथे बसून ते ढगांच्या वरच्या दृश्याचा आनंद घेतात. पण विमानात आग लागल्यास या सीट्स अतिशय धोकादायक असतात. तज्ज्ञांच्या अहवालानुसार विमानात आग लागल्यावर खिडकीच्या सीटवर बसलेल्या लोकांना सर्वाधिक धोका असतो. त्यांच्या जगण्याची शक्यता 53 टक्क्यांपर्यंत असते. त्याच वेळी, पुढच्या रांगेत बसलेल्या प्रवाशांचा जीव वाचण्याची शक्यता 65 टक्क्यांपर्यंत असते.

सेंट्रल क्वीन्सलँड युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर डग ड्र्युरी म्हणतात की आग लागल्यास संपूर्ण विमानातील खिडकीच्या जवळपास 75 टक्के सीटला धोका 38 ते 39 टक्के असतो. ग्रीनविच युनिव्हर्सिटीच्या अहवालानुसार, विमान अपघात झाल्यास, जे लोक आपत्कालीन गेटजवळ असतात त्यांच्या जगण्याची शक्यता जास्त असते. याचे कारण ते लवकर बाहेर पडून आपला जीव वाचवू शकतात.