भारतात पारशी समाजाच्या लोकांची संख्या मोठी नाही, पण त्यांच्या योगदानामुळे त्यांना समाजात वेगळा दर्जा मिळाला आहे. पारशी धर्मात मृत्यूनंतर अंतिम संस्कार करण्याची पद्धतही इतर धर्मांपेक्षा वेगळी आहे. पारशी समाजातील एखाद्याचा मृत्यू झाला की त्याचा मृतदेह टॉवर ऑफ सायलेन्स म्हणजेच दख्मा येथे नेला जातो.
हिंदू आणि शीख धर्मात ज्याप्रमाणे मृतदेहावर अंत्यसंस्कार केले जातात, त्याचप्रमाणे मुस्लिम आणि ख्रिश्चन मृतदेहावर अंत्यसंस्कार करतात. त्याचप्रमाणे पारशी धर्माचे लोकही विशेष पद्धतीने अंत्यसंस्कार करतात. पारशी समाजाच्या अंतिम संस्काराची पद्धत काय आहे ते जाणून घेऊया.
पारशी धर्मात असे मानले जाते की मृत शरीर अपवित्र असते. पारशी धर्मात पृथ्वी, पाणी आणि अग्नी हे अतिशय पवित्र मानले जातात, त्यामुळे मृतदेह दहन किंवा दफन करणे धार्मिक दृष्टिकोनातून पूर्णपणे चुकीचे आहे. पर्यावरणाविषयी जागरूक पारसी लोकांचा असा विश्वास आहे की मृतदेह जाळल्याने अग्निचा घटक अशुद्ध होतो आणि पारसी मृतदेह पुरत नाहीत, कारण ते पृथ्वी प्रदूषित करते. पारशी लोक मृतदेह नदीत सोडूनही अंतिम संस्कार करू शकत नाहीत, कारण त्यामुळे पाणी प्रदूषित होते.
टॉवर ऑफ सायलेन्समध्ये मृतदेह उघड्यावर ठेवला जातो आणि प्रार्थना सुरू केली जाते. प्रार्थनेनंतर मृतदेह गिधाड आणि गरुडांना खाण्यासाठी सोडला जातो. ही संपूर्ण प्रक्रिया पारशी समाजाच्या परंपरेचा भाग आहे. पारशी धर्मात मृतदेह जाळणे किंवा दफन करणे हे निसर्ग प्रदूषित मानले जाते.
पारशी धर्मात पृथ्वी, जल आणि अग्नी या घटकांना अतिशय पवित्र मानले जाते. पारंपारिक पारसी म्हणतात की, मृतदेह जाळून अंत्यसंस्कार करणे हे धार्मिक दृष्टिकोनातून पूर्णपणे अवैध आणि चुकीचे आहे. अशा परिस्थितीत टॉवर ऑफ सायलेन्स येथे मृतदेह ठेवण्यात येतो. टॉवर ऑफ सायलेन्स ही एक गोलाकार जागा आहे जिथे मृतदेह मोकळ्या आकाशा खाली ठेवला जातो, त्यानंतर गिधाडे आणि गरुड मृतदेह खातात.
ही अंत्यसंस्काराची परंपरा पारशी धर्मात सुमारे 3 हजार वर्षांपासून सुरू आहे. मात्र, गेल्या काही वर्षांत गिधाडांची संख्या कमी झाल्यामुळे पारशी समाजातील लोकांना अंत्यसंस्कार करण्यात खूप अडचणी येत आहेत.
गेल्या काही वर्षांत पारशी लोक आपली प्रथा सोडून मृतदेह जाळून अंतिम संस्कार करत आहेत. हे लोक यापुढे मृतदेह टॉवर ऑफ सायलेन्सच्या वर ठेवत नाहीत, तर ते हिंदू स्मशानभूमी किंवा इलेक्ट्रिक स्मशानभूमीत घेऊन जातात.