केंब्रिज डिक्शनरीला का बदलावी लागली ‘हॅल्युसीनेट’ या शब्दाची व्याख्या, कसा बनला तो वर्षाचा शब्द?


केंब्रिज डिक्शनरी दरवर्षी एक शब्द वर्षातील शब्द म्हणून घोषित करते. या वर्षी डिक्शनरीने हॅल्युसीनेट (Hallucinate) हा शब्द वर्षातील शब्द म्हणून घोषित केला आहे. विशेष बाब म्हणजे यासाठी सहसा असा शब्द निवडला जातो जो आधीपासून डिक्शनरीमध्ये नसतो, परंतु यावर्षी असे झाले नाही. Hallucinate हा एक लोकप्रिय इंग्रजी शब्द आहे, जो बहुतेक वेळा वैद्यकीय विज्ञानात वापरला जातो.

अशा स्थितीत केंब्रिज डिक्शनरीने हा आधीच रेकॉर्ड केलेला शब्द वर्ड ऑफ द ईयर म्हणून का निवडला, त्याचा अर्थ काय आणि त्याची व्याख्या किती बदलली, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.

याचा अर्थ ऐकणे, पाहणे किंवा अनुभवणे जे प्रत्यक्षात अस्तित्वात नाही. सामान्यतः हे आरोग्याच्या संदर्भात पाहिले जाते किंवा एखादी व्यक्ती ड्रग्ज घेते, तेव्हा अशी परिस्थिती उद्भवते. केंब्रिज डिक्शनरीने hallucinate या शब्दाची व्याख्या फार पूर्वीच दिली होती. डिक्शनरीने यंदा त्याची व्याख्या बदलली आहे.

या वर्षी डिक्शनरीने हॅल्युसीनेट या शब्दाच्या नव्या व्याख्येमध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सची भर घातली आहे. डिक्शनरीनुसार, आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स भ्रम निर्माण करते, ती चुकीची माहिती देते. आता काही काळापासून, ChatGPT आणि जनरेटिव्ह एआय टूल्सच्या चर्चेदरम्यान त्याचा वापर वाढला आहे.


आता आपण समजून घेऊया की डिक्शनरीने 2023 साठी वर्षातील सर्वोत्तम शब्द म्हणून hallucinate हा शब्द का निवडला आहे. याचे कारण स्पष्ट करताना केंब्रिज युनिव्हर्सिटीचे एआय एथिसिस्ट डॉ. हेन्री शेव्हलिन सांगतात की, ChatGPT सारख्या सिस्टीममुळे होणाऱ्या चुका दाखवण्यासाठी हॅलुसिनेशन हा शब्द जगभर वापरला जात आहे. जे स्पष्ट करते की आपण AI बद्दल कसा विचार करत आहोत आणि त्याचे मानववंशीकरण कसे करत आहोत.

ते म्हणतात, चुकीची आणि दिशाभूल करणारी माहिती आपल्या आजूबाजूला बऱ्याच काळापासून आहे. मग ते गैरसमज किंवा चुकीच्या बातम्यांच्या स्वरूपात असो. हे सामान्यतः मानवनिर्मित विचार म्हणून ओळखले जात असले तरी, भ्रम हे वास्तवाशी जोडलेले नसलेले विचार आहेत.

2015 पासून, केंब्रिज डिक्शनरी दरवर्षी वर्ड ऑफ द इयर घोषित करत आहे. ही घोषणा करताना अनेक गोष्टी लक्षात ठेवल्या जातात. उदाहरणार्थ, वर्षभर कोणता मुद्दा चर्चिला गेला आणि त्यात कोणता शब्द सर्वाधिक वापरला गेला. त्याचे महत्त्व काय? या छोट्या-छोट्या गोष्टी लक्षात घेऊन संघ एक शब्द निवडतो आणि त्याला वर्षातील शब्द म्हणून घोषित करतो.