भारतात 10 कोटी लोक झोपेच्या विकाराने ग्रस्त आहेत. एम्स नवी दिल्लीच्या संशोधनात ही बाब समोर आली आहे. संशोधनात असे दिसून आले आहे की देशातील 10 कोटी लोक अडथळा आणणाऱ्या स्लीप एपनियाने ग्रस्त आहेत. या आजारात झोपेत श्वास घेण्यास त्रास होतो आणि घोरणेही येते. यामुळे माणसाला नीट झोप येत नाही. देशातील प्रौढ लोकसंख्येपैकी सुमारे 11 टक्के लोकांना ही समस्या आहे.
एम्सने गेल्या दोन दशकांत 6 संशोधन करून हा डेटा तयार केला आहे. संशोधनात असे दिसून आले आहे की अडथळा आणणारी स्लीप एपनियाची प्रकरणे पुरुषांमध्ये अधिक आढळतात. यामुळे रात्री नीट झोप लागत नाही. त्यामुळे दैनंदिन कामावरही परिणाम होत आहे. ओसीएमुळे लठ्ठपणा, मधुमेह आणि हृदयविकाराचा धोकाही वाढत आहे. हे संशोधन जर्नल ऑफ स्लीप मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झाले आहे.
हे संशोधन करणारे एम्स नवी दिल्ली येथील पल्मोनोलॉजी विभागाचे प्राध्यापक डॉ. अनंत मोहन यांच्या म्हणण्यानुसार, भारतातील 10 कोटी लोकांना हा झोपेचा विकार असल्याचे संशोधनातून समोर आले आहे. यापैकी सुमारे 5 कोटींमध्ये ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनियाची गंभीर लक्षणे आहेत. या आजारामुळे स्त्री-पुरुषांमध्येही लठ्ठपणा वाढत आहे.
गंभीर प्रकरणांमध्ये, OSA मुळे स्थिती बिघडण्याचा धोका असतो. OSA मुळे रात्री उशिरा घोरण्याची समस्या देखील होते, त्यामुळे झोप पूर्ण होत नाही. यामुळे लोकांना दिवसा झोप येते. झोपेमुळे नोकरदारांच्या कामावरही परिणाम होतो. अनेक प्रकरणांमध्ये, हा आजार व्यक्तीचे मानसिक आरोग्य देखील बिघडवतो. पक्षाघात, उच्च रक्तदाब आणि चयापचयाशी संबंधित आजाराचाही धोका असतो. अशा परिस्थितीत या आजाराबाबत जनजागृती करण्याची गरज आहे.
डॉ. मोहन स्पष्ट करतात की वृद्ध लोकांना अडथळा आणणाऱ्या स्लीप एपनियाचा धोका जास्त असतो. झोपेच्या त्रासामुळे शरीराच्या इतर भागांवरही परिणाम होतो. वृद्धांव्यतिरिक्त, लठ्ठपणाने ग्रस्त असलेल्या लोकांना देखील या आजाराचा धोका जास्त असतो.
हा रोग टाळण्यासाठी, लक्षणे दिसू लागताच डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
काय आहेत लक्षणे
- रात्री घोरणे
- श्वास घेण्यात त्रास होणे