केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी बेंगळुरूमध्ये थ्रीडी प्रिंटिंगने बनलेल्या पोस्ट ऑफिसचे उद्घाटन केले. थ्रीडी प्रिंटिंग तंत्रज्ञानाने बनवलेले हे देशातील पहिले पोस्ट ऑफिस आहे. बेंगळुरूच्या केंब्रिज लेआऊटजवळील उलसूर मार्केटमध्ये ते बनवण्यात आले आहे. हे बांधकाम ज्या तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने करण्यात आले आहे, ते अनेक अर्थांनी विशेष आहे. साधारणपणे 1000 स्क्वेअर फूटमध्ये घर बांधण्यासाठी सुमारे 12 महिने लागतात, परंतु नवीन पोस्ट ऑफिस अवघ्या 44 दिवसांत बांधले गेले.
वीट-दगडांशिवाय बनणार स्वस्त आणि टिकाऊ घर! पूर्ण झाले देशातील पहिले पोस्ट ऑफिस
अशा परिस्थितीत ते थ्रीडी प्रिंटिंग तंत्र काय आहे, पोस्ट ऑफिस किती वेगळ्या पद्धतीने तयार केले गेले आहे, सामान्य बांधकामांच्या तुलनेत ते किती स्वस्त आणि टिकाऊ आहे आणि अशी बांधकामे देशात कुठे आणि कुठे झाली आहेत, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
3D प्रिंटिंग तंत्रज्ञान म्हणजे काय?
थ्रीडी प्रिंटिंग टेक्नॉलॉजीचे नाव ऐकल्यावर, बहुतेक लोकांना समजते की त्याचा प्रिंटरशी संबंध आहे, परंतु असे पूर्णपणे नाही. या तंत्रात रोबोटिक्सच्या माध्यमातून लेयर बाय लेयर भिंत, छप्पर आणि जमीन तयार केली जाते. जर तुम्हाला सोप्या भाषेत समजायचे झाले तर, मशीनला ज्या प्रकारच्या बांधकाम आणि डिझाइनच्या सूचना दिल्या जातात, त्याच पद्धतीने ते स्वयंचलितपणे तयार करते. हे यंत्र घर तयार करण्यासाठी अनेक प्रकारे मदत करते.
साधारणपणे, बांधकाम तयार करताना वीट वापरली जाते, परंतु थ्रीडी प्रिंटिंगद्वारे तयार केलेल्या बांधकामात, एकतर ती ब्लॉक वापरली जाते किंवा ती नसते. या तंत्राने कमी वेळेत बांधकाम पूर्ण करता येईल, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. साधारणपणे, वीट आणि इतर बांधकामांद्वारे तयार केलेल्या इमारतीच्या तुलनेत या तंत्राद्वारे ते लवकर पूर्ण केले जाऊ शकते.
अशा प्रकारे थ्रीडी प्रिंटिंगने बांधले गेले पोस्ट ऑफिस
The spirit of Aatmanirbhar Bharat!
🇮🇳India’s first 3D printed Post Office.📍Cambridge Layout, Bengaluru pic.twitter.com/57FQFQZZ1b
— Ashwini Vaishnaw (@AshwiniVaishnaw) August 18, 2023
तंत्रज्ञान कसे कार्य करते?
साधारणपणे घर किंवा बांधकाम तयार करताना नकाशाचा अवलंब केला जातो आणि तो लक्षात घेऊन काम केले जाते. थ्रीडी प्रिंटिंगच्या बाबतीत असे होत नाही. यामध्ये सर्व काही संगणकीकृत आहे. जो नकाशा संगणकात टाकला जातो, तो रोबोटिक्सच्या मदतीने आपोआप तयार होतो. भिंतीची रुंदी किती हवी, उंची किती असेल आणि आतील भागात कुठे आणि काय बांधायचे हे रोबोटिक यंत्रणा ठरवते.
थ्रीडी प्रिंटर अनेक प्रकारच्या मशिन्सला जोडून बनवले जाते. जसे की मिक्सर, पंपिंग युनिट, मोशन असेंबली, ऑपरेटिंग सॉफ्टवेअर, नोजल आणि फीडिंग सिस्टम. त्याची नोजल हा सर्वात महत्वाचा भाग आहे, जो बांधकामासाठी काम करतो. प्रिंटरच्या सहाय्यानेच बांधकाम साहित्य बाहेर येत राहते आणि इमारत तयार होत राहते.
कसे केले जाते बांधकाम ते व्हिडिओवरून समजून घ्या
3D printed homes are where innovation meets affordability. Material limitations and durability concerns will improve over time as the technology evolves. pic.twitter.com/3H3af59car
— Shrinivas Dempo (@ShrinivasDempo) August 12, 2023
बांधकाम किती स्वस्त आणि मजबूत आहे?
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, थ्रीडी प्रिंटिंग तंत्रज्ञानामुळे भारतात मोठा बदल होऊ शकतो. भविष्यात त्याच्या मदतीने कमी खर्चात घरे बांधता येतील. फर्स्टपोस्टच्या रिपोर्टमध्ये, 3D प्रिंटिंग कंपनी Nexa3D चे CEO आणि चेअरमन अवि म्हणतात की, जर या तंत्रज्ञानाने घर बांधले गेले, तर त्याचे बरेच फायदे आहेत. सामान्य बांधकामाच्या तुलनेत ते कमी वेळेत तयार होते. कमी खर्च येतो आणि अधिक मजबूत होतो.
या तंत्रज्ञानाने देशात काय-काय तयार केले आहे?
आत्तापर्यंत या तंत्राने देशात अनेक बांधकामे झाली आहेत. आयआयटी मद्रासने गेल्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये या तंत्रज्ञानासह घर बांधले होते. यानंतर देशात अनेक बांधकामे झाली.
3D प्रिंटिंगसह बनवलेले देशातील पहिले घर
गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये IIT गुवाहाटीने भारतीय लष्कराच्या सैनिकांसाठी 3-डी प्रिंटेड मॉड्यूलर काँक्रीट पोस्ट तयार केली होती.