भारतीय महिला क्रिकेट संघ बांगलादेशच्या दौऱ्यावर होता. टीम इंडियाचा हा दौरा चांगला नव्हता. वनडे मालिकेत संघाची निराशा झाली आणि मालिका बरोबरीत राहिली. एवढेच नाही तर या मालिकेतील संघाची कर्णधार हरमनप्रीत कौरच्या वागण्यामुळे अनेकांनी डोळे वटारले. हरमनप्रीत सध्या टीकाकारांच्या निशाण्यावर असून यावरून प्रश्नही उपस्थित होऊ लागले आहेत. हरमनप्रीत कौरला कर्णधारपदावरून हटवायचे का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. नाही, याचे कारण केवळ बांगलादेशात घडलेले नाही, तर हरमनप्रीतचे आतापर्यंतचे कर्णधारपद आहे.
महिला आणि पुरुष क्रिकेटमधील जगातील सर्वात यशस्वी कर्णधारांची यादी पाहिली तर त्यात एमएस धोनी, सौरव गांगुली, रिकी पाँटिंग, मेग लॅनिंग, क्लाइव्ह लॉईड, कपिल देव, इम्रान खान, मिताली राज ही नावे दिसतील. धोनी, पाँटिंग, कपिल, इम्रान, लॅनिंग हे जगज्जेते कर्णधार आहेत. गांगुलीने आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी जिंकली असताना, त्याची गणना महान कर्णधारांमध्ये केली जाते, कारण त्याने टीम इंडियामध्ये बदल घडवला. मितालीनेही असेच काहीसे केले. पण हरमनप्रीत असे काही करू शकली आहे का?
प्रथम बांगलादेश दौऱ्यापासून सुरुवात करूया, कारण ही बाब ताजी आहे आणि यामुळे हरमनप्रीतच्या कर्णधारपदावर तसेच त्याच्या वागणुकीवर मोठे प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. महिला क्रिकेटमध्ये बांगलादेश संघ मजबूत मानला जात नाही. मात्र या दौऱ्यावर टीम इंडियाला वनडे मालिका जिंकण्यात अपयश आले. तीन सामन्यांची मालिका 1-1 अशी बरोबरीत सुटली. मालिकेतील शेवटचा सामना बरोबरीत सुटला होता. या सामन्यात हरमनप्रीतने पंचांच्या निर्णयावर अशी प्रतिक्रिया दिली होती, जे आश्चर्यकारक होते. अंपायरने तिला आऊट दिल्यावर तिने रागाने स्टंपला मारले आणि अंपायरशी वाद घालत बाहेर निघून गेली. तिला अंपायरचा निर्णय चुकीचा वाटला, कदाचित तो असेलही, पण तरीही आंतरराष्ट्रीय संघाचे कर्णधार असलेल्या व्यक्तीला अशी वागणूक शोभत नाही.
प्रकरण इथेच थांबले नाही. सामना संपल्यानंतर, जेव्हा ट्रॉफीच्या वेळी दोन्ही संघांना छायाचित्रांसाठी बोलावण्यात आले, तेव्हा हरमनप्रीतने मधल्या टप्प्यावर पंचांना बोलावण्यास सांगितले. हा टोमणा बांगलादेशच्या कर्णधाराला पटला नाही आणि ती आपल्या संघासह परतली. हरमनप्रीतने हे कृत्य करायला हवे होते का, असाही प्रश्न उपस्थित होत आहे. कर्णधार म्हणून सर्व मतभेदांनंतर शिस्तबद्ध राहावे लागते. एखादी गोष्ट आवडली नाही, तर त्याचा निषेध नोंदवण्याची पद्धत वेगळी असते, जसे की बोर्ड किंवा आयसीसीकडे अधिकृतपणे तक्रार करणे, परंतु हरमनप्रीतने असे काहीही केले नाही आणि तिच्या कृत्यांबद्दल बोलणे सुरूच ठेवले, ज्यामुळे तिने अशा गोष्टी केल्या आहेत, ज्याचा बचाव केला जाऊ शकत नाही. तिच्या वर्तनावर आयसीसीने तीव्र आक्षेप घेतला असून मॅच फीच्या 75 टक्के दंड ठोठावला आहे.
हरमनप्रीतने मिताली राजकडून टीम इंडियाचे कर्णधारपद घेतले. तेव्हा धोनीने जे काम केले, तेच काम हरमनप्रीत करेल असा विश्वास होता. मितालीने अशा वेळी टीम इंडियाला ओळख दिली जेव्हा महिला क्रिकेट भारतात सतत संघर्ष करत होते. मितालीने संघाला सतत पुढे ठेवले आणि त्याचे फळ आज हरमनप्रीतला मिळत आहे. हरमनप्रीत भारताला आयसीसी ट्रॉफी मिळवून देईल अशी अपेक्षा होती, कारण मितालीने आयसीसी ट्रॉफी जिंकण्यापलीकडे एकच गोष्ट केली होती. मात्र हरमनप्रीतला हे कामही करता आले नाही. तिने 2018 पासून टी-20 संघाचे कर्णधारपद स्वीकारले आणि गेल्या वर्षी मितालीच्या निवृत्तीनंतर ती तिन्ही फॉरमॅटमध्ये संघाची कर्णधार बनली, परंतु आयसीसी ट्रॉफीच्या नावावर तिने काहीही जिंकले नाही.
2018 मध्ये, तिच्या नेतृत्वाखाली, संघाने T20 विश्वचषकाची उपांत्य फेरी खेळली, पण जिंकता आली नाही. 2020 आणि 2022 मध्ये टीम इंडिया टी-20 विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीत पोहोचली होती, पण नंतर पराभव पत्करावा लागला. 2022 मध्ये खेळल्या गेलेल्या एकदिवसीय विश्वचषकातही टीम इंडियाला उपांत्य फेरीपर्यंत मजल मारता आली नव्हती. म्हणजे ट्रॉफीच्या नावावर हरमनप्रीतच्या नावावर काहीही नाही. तिच्याकडून अपेक्षित असलेले यश ती संघाला मिळवून देऊ शकलेली नाही आणि वरती म्हणजे आयसीसीलाही हस्तक्षेप करावा लागला.
आता संघाच्या कामगिरीबद्दल बोलूया. भारतापेक्षा सरस मानल्या जाणाऱ्या संघांविरुद्ध हरमनप्रीतच्या कार्यकाळात टीम इंडियाची कामगिरी पहा. ऑस्ट्रेलिया आणि इंग्लंडविरुद्ध विजय मिळवणे भारतासाठी कधीच सोपे नव्हते. T20 विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीत ऑस्ट्रेलियाने त्याला दोन्ही वेळा पराभूत केले. द्विपक्षीय मालिकेतही ऑस्ट्रेलियाचा वरचष्मा आहे. गांगुलीच्या कर्णधारपदाखाली टीम इंडियाचे रूपांतर त्यावेळी ऑस्ट्रेलियाला हरवण्याची ताकद असलेल्या संघात झाली, पण हरमनप्रीत हे करू शकली आहे का? उत्तर नाही आहे. मग प्रश्न पडतो की, हरमनप्रीतला कर्णधारपदावरून हटवायचे का?