नवी दिल्ली – भारताने एका वर्षात अण्वस्त्रांच्या निर्मिती आणि देखभालीवर एक अब्ज डॉलर (7799 कोटी रुपये) पेक्षा जास्त खर्च केला आहे. जागतिक अण्वस्त्रांच्या निर्मूलनावरील ICAN अहवालानुसार, जगातील नऊ अण्वस्त्रधारी देशांनी 2021 मध्ये त्यांच्या अण्वस्त्र कार्यक्रमांवर एकूण 82.4 अब्ज डॉलर्स खर्च केले आहेत, जे 2020 च्या तुलनेत आठ टक्क्यांनी वाढले आहे. 2021 मध्ये जागतिक अण्वस्त्रांच्या खर्चात लक्षणीय वाढ झाली.
संरक्षण थिंक टँक स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्च इन्स्टिट्यूट (सिप्री) ने दावा केला आहे की जानेवारी 2021 मध्ये भारताकडे केवळ 156 अण्वस्त्रे होती आणि जानेवारी 2022 मध्ये भारताकडे 160 अण्वस्त्रे होती. त्यामुळे अण्वस्त्रांची संख्या वाढत असल्याचे दिसते. सध्याच्या घडीला पाकिस्तानकडे 165 अण्वस्त्रे आहेत.
ICAN नुसार, 2021 च्या प्रत्येक मिनिटात अण्वस्त्रांवर एकूण $1,56,841 खर्च करण्यात आले आहेत. जग ज्या गतीने कहर करणार आहेत, त्याचा हा पुरावा आहे. अहवालात दावा करण्यात आला आहे की अमेरिका सर्वात जास्त खर्च करणारा देश आहे आणि एकट्या अमेरिकेने जगातील अण्वस्त्रांवर एकूण खर्चाच्या 50 टक्क्यांहून अधिक खर्च केला आहे. यानंतर चीन, रशिया, ब्रिटन आणि फ्रान्ससारख्या देशांनी अण्वस्त्रांवर खर्च केला आहे. इंटरनॅशनल कॅम्पेन टू अबोलिश न्यूक्लियर वेपन्स (ICAN) ने आण्विक खर्चावरील वार्षिक अहवालात ही माहिती दिली आहे.
कोणत्या देशाने किती खर्च केला
अहवालानुसार, अमेरिकेने $ 44.2 अब्ज, चीनने $ 11.2 अब्ज, रशियाने $ 8.6 अब्ज, युनायटेड किंगडमने $ 6.8 अब्ज, फ्रान्सने $ 5.9 अब्ज, भारताने $ 2.3 अब्ज, इस्रायलने $ 1.2 अब्ज, पाकिस्तानने 1.1 अब्ज डॉलर. अब्ज आणि उत्तर कोरिया अण्वस्त्रांच्या निर्मिती आणि अपग्रेडवर $642 दशलक्ष खर्च केले.
ICAN ने नमूद केले आहे की अण्वस्त्रे निर्मात्यांनी देखील अण्वस्त्रांच्या लॉबिंगवर लाखो डॉलर्स खर्च केले आहेत. अहवालात असा दावा करण्यात आला आहे की, एकीकडे अण्वस्त्रे बनवण्यासाठी $256 खर्च करण्यात आले आहेत, तर दुसरीकडे त्यातील काही भाग लॉबिंगवर खर्च करण्यात आला आहे. याशिवाय अण्वस्त्रांची निर्मिती आणि अपग्रेडिंगसाठी वेगळा खर्च केला जातो.
अण्वस्त्रांचा साठा वाढवत आहेत सर्व देश
डिफेन्स थिंक टँक स्टॉकहोम इंटरनॅशनल पीस रिसर्चने अलीकडेच चेतावणी दिली की सर्व नऊ अण्वस्त्रधारी देश त्यांच्या शस्त्रागारांचा विस्तार किंवा सुधारणा करत आहेत. अशी शस्त्रे तैनात होण्याचा धोका जास्त आहे. फेब्रुवारीमध्ये युक्रेनवर आक्रमण करणाऱ्या रशियाने उघडपणे अण्वस्त्रे वापरण्याची धमकी दिली आहे.
उत्तर कोरियाने खर्च केले 642 दशलक्ष डॉलर्स
ICAN चा अंदाज आहे की 2021 मध्ये उत्तर कोरिया अण्वस्त्रांवर $642 दशलक्ष खर्च केले आहे, तर त्याची अर्थव्यवस्था संयुक्त राष्ट्रांच्या निर्बंधांमुळे आणि साथीच्या रोगाशी संबंधित सीमा बंद झाल्यामुळे संघर्ष करत आहे. उत्तर कोरियाने गेल्या वर्षभरात विक्रमी क्षेपणास्त्रे डागली आहेत. 2017 नंतर पुन्हा अणुचाचणीची तयारी करत असल्याची चिंता आहे. त्याच्याकडे 20 अण्वस्त्रे असल्याचा अंदाज आहे.