नवी दिल्ली – लडाख आणि सिक्कीमला लागून असलेल्या चीनच्या सीमेवरील तणावपूर्ण घडामोडींच्या दरम्यान अमेरिकेने भारताला आपला पाठिंबा दर्शविला आहे. अशा मतभेदातून चीनकडून उद्भवणार्‍या धोक्याची आठवण करून देतात, असे अमेरिकेने म्हटले आहे.
अमेरिकेच्या परराष्ट्र खात्याच्या दक्षिण आणि पश्चिम आशिया विभागाचे प्रमुख अॅलिस वेल्स म्हणाले, अमेरिका, भारत, ऑस्ट्रेलिया आणि आसियान देश चीनच्या त्रासदायक वृत्तीचा बिमोड करण्यासाठी एकत्र आले आहेत.
अमेरिकेच्या सर्वोच्च मुत्सद्दी यांनीही अफगाणिस्तानात भारताच्या भूमिकेविषयी चर्चा केली. ते म्हणाले की तालिबानांशी थेट संपर्क साधायचा आहे की नाही हे ठरविणे नवी दिल्लीच्या हाती आहे. तथापि, त्यांनी सुचवले की तालिबान काबूलच्या नवीन सरकारमध्ये सामील होणार आहेत, म्हणूनच अफगाणिस्तानच्या भावी सरकारशी भारताचे मैत्रीपूर्ण संबंध असणे आवश्यक आहे.
सध्याच्या भारत-चीन तणावाबद्दल वेल्स म्हणाले, सीमेवर तणावाच्या घटना लक्षात आणून देतात की चीनी अतिक्रमणाचा धोका वास्तविक आहे. दक्षिण चीन समुद्र असो की भारतीय सीमा, आम्ही सतत चीनकडून चिथावणी देणाऱ्या आणि तणाव वाढवणाऱ्या कृती पहात आहोत. चीनच्या या वृत्तीमुळे चीन आपली वाढती शक्ती वापरण्याचा प्रयत्न कसा करीत आहे का, असा प्रश्नही उपस्थित करत आहोत.
वेल्स म्हणाले, आम्हाला अशी आंतरराष्ट्रीय व्यवस्था हवी आहे की ज्याचा सर्वांना फायदा व्हावा, अशी जागतिक व्यवस्था नाही जिच्यात फक्त चीनचे अधिराज्य असेल. मला वाटते की यासारख्या सीमा विवादांमुळे चीनकडून असणाऱ्या धोक्यांबद्दल जागरुक केले जात आहे.
ते म्हणाले, चीनच्या अशा कारवायांमुळे सम विचारसणाच्या देशांना एकत्र आणले आहे. मग ते आसियान देश असोत वा मुत्सद्दी संस्था. अमेरिका, जपान, भारत ही त्रिकूट आहेत आणि ऑस्ट्रेलियाही आमच्याबरोबर आहे. संपूर्ण जगात चीनबाबतच चर्चा होत आहेत.
वेल्स म्हणाले, अफगाणिस्तानात भारताची खूप महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे. कोरोना महामारी असूनही अमेरिकेचे राजदूत जाल्मेई खलिझाद यांनी भारतीय नेतृत्वाशी बोलण्यासाठी गेल्या आठवड्यात नवी दिल्ली येथे भेट दिली. खलिझाद यांनी एका मुलाखतीत म्हटले होते की, भारताने तालिबानांशी बोलणी केली पाहिजे. वेल्स म्हणाले, भारत याबाबत कोणताही निर्णय घेईल. तथापि, आमचा विश्वास आहे की अफगाणिस्तानासाठी भारताशी चांगले संबंध आवश्यक आहेत.
अमेरिकन-तालिबान यांच्यात फेब्रुवारी महिन्यात झालेल्या करारामुळे हमी देण्यात आली आहे की तालिबानी अफगाणिस्तानचा अमेरिकेविरूद्ध कोणत्याही दहशतवादी हल्ल्यात वापरण्यास परवानगी देणार नाही. परंतु दहशतवादी संघटनांच्या भारताविरूद्धच्या कारवायांवर स्वतंत्र अट नाही. तथापि, लष्कर-ए-तैयबा आणि जैश-ए-मोहम्मद यांनी भारतात दहशतवादी हल्ले करणाऱ्या तालिबानशी संबंध ठेवले आहेत.
या प्रश्नावर वेल्स म्हणाले की, तालिबान्यांनी आंतरराष्ट्रीय दहशतवादाविरूद्ध वचनबद्धता केली आहे आणि अफगाण माती आपल्या देशाशी आणि त्याच्या मित्र-सहयोग्यांसह दहशतवादाचा आधार बनू नये, हे अमेरिका सुनिश्चित करेल.