भारतीय क्रिकेट संघ या वर्षाच्या अखेरीस ऑस्ट्रेलियाच्या दौऱ्यावर जाणार आहे, जिथे दोन्ही संघांमध्ये 5 कसोटी सामन्यांची मालिका खेळवली जाईल. ही मालिका टीम इंडियाच्या यंदाच्या कसोटी कॅलेंडरचा सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे. टीम इंडियाने मागील सलग दोन ऑस्ट्रेलियन दौऱ्यांवर कसोटी मालिका जिंकून इतिहास रचला होता आणि आता हॅट्ट्रिक करण्याचे लक्ष्य असेल. त्या दोन्ही मालिकेत टीम इंडियाच्या विजयात वेगवान गोलंदाजांची भूमिका सर्वात महत्त्वाची होती आणि यावेळीही ती गरजेची असेल. पण मोठा प्रश्न हा आहे की जसप्रीत बुमराह, मोहम्मद शमी आणि मोहम्मद सिराज यांना पाठिंबा देणारे उर्वरित वेगवान गोलंदाज कोण असतील? याचे उत्तर शोधण्यासाठी भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाने दुलीप ट्रॉफी सामन्यांसाठी एक ठिकाण निवडले आहे, ज्याचे नाव क्वचितच ऐकले असेल, परंतु जे ऑस्ट्रेलियासारखेच अनुभव देते.
भारताची सर्वात वेगवान क्रिकेट खेळपट्टी, जिथे अडीच महिने आधीच सुरू होईल ऑस्ट्रेलिया दौऱ्याची तयारी
भारताच्या देशांतर्गत क्रिकेट हंगामाची सुरुवात 5 सप्टेंबरपासून दुलीप करंडक सामन्यांनी होणार आहे, ज्यामध्ये भारत अ, ब, क आणि ड हे 4 संघ सहभागी होत आहेत. वास्तविक, या स्पर्धेकडे 19 सप्टेंबरपासून सुरू होणाऱ्या बांगलादेशविरुद्धच्या कसोटी मालिकेची तयारी म्हणून पाहिले जात आहे, जे योग्यही आहे आणि त्यामुळेच या संघांमध्ये कसोटी संघाचा भाग असलेल्या बहुतांश खेळाडूंचा समावेश करण्यात आला आहे बोर्ड केवळ एकच मालिका नाही, तर जवळपास 3 महिन्यांनी सुरू होणाऱ्या ‘बॉर्डर-गावस्कर करंडक’ (बीजीटी)चाही विचार करत असून तयारी सुरू केली आहे.
जवळपास 11 वर्षांनंतर आंध्र प्रदेशातील अनंतपूर या छोट्याशा शहरात प्रथम श्रेणी क्रिकेटचे पुनरागमन होत आहे. बंगळुरूपासून काही अंतरावर असलेल्या आंध्र प्रदेशात असलेल्या या मैदानात 2018 मध्ये गेल्या 11 वर्षांत फक्त एकच सामना खेळला गेला होता, मात्र खऱ्या अर्थाने 2013 नंतर अनंतपूरमध्ये उच्च दर्जाचे देशांतर्गत क्रिकेट खेळले जाईल, ज्यामध्ये टीम इंडियाचा कसोटी आणि एकदिवसीय संघाशी संबंधित अनेक खेळाडू मैदानात उतरताना दिसतील. आता प्रश्न असा निर्माण झाला की, बोर्डाने अचानक हे अज्ञात ठिकाण का निवडले, जिथे अगदी जवळचे विमानतळ 100 किलोमीटरहून जास्त अंतरावर आहे? याचे उत्तर येथे उपस्थित असलेल्या मैदानातील खेळपट्ट्या आहेत.
इंडियन एक्स्प्रेसच्या वृत्तानुसार अनंतपूरचे मैदान हे भारतातील सर्वात वेगवान खेळपट्टीचे माहेरघर मानले जाते. गेल्या 11 वर्षात येथे मोठे क्रिकेट झाले नसले, तरी त्याआधी सुमारे 10 वर्षे येथे प्रथम श्रेणी सामने खेळले जात होते आणि त्यावेळी येथे वेगवान गोलंदाजांचे वर्चस्व होते, ज्यांनी फलंदाजांवर कहर केला होता. अहवालात काही आकडेवारी देखील उद्धृत करण्यात आली आहे – 2004 ते 2013 दरम्यान या मैदानावर खेळल्या गेलेल्या 15 प्रथम श्रेणी सामन्यांमध्ये वेगवान गोलंदाजांनी 345 बळी घेतले होते, तर फिरकीपटूंनी केवळ 96 विकेट घेतल्या होत्या. भारतातील इतर कोणत्याही मैदानासाठी असे म्हणता येईल का?
आंध्र प्रदेश क्रिकेट असोसिएशनच्या मदतीने हे मैदान एका एनजीओद्वारे चालवले जाते, ज्याने स्थानिक लोकांमध्ये खेळाच्या माध्यमातून मानसिक आणि शारीरिक विकासाला चालना देण्यासाठी संपूर्ण मैदान आणि सुविधा विकसित केली होती. तसेच, काळ्या मातीपासून बनवलेल्या खेळपट्ट्या तयार केल्या गेल्या, ज्या ऑस्ट्रेलिया आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या खेळपट्ट्यांच्या आधारे वैज्ञानिक पद्धती वापरून बनवल्या गेल्या, त्यामुळेच ते वेगवान आणि मजबूत बाउंस देतात. या मैदानाची प्रशासकीय समिती असलेल्या आरडीटीच्या संचालकांचा हवाला देत अहवालात असे म्हटले आहे की, येथील खेळपट्टीचे वर्तन ऑस्ट्रेलियातील पर्थ आणि ॲडलेडसारख्या मैदानांच्या खेळपट्ट्यांसारखेच आहे, ज्यांना जलद गती आणि उसळीसाठी उपयुक्त असल्याचे म्हटले आहे.
दुलीप ट्रॉफीच्या 6 पैकी 5 सामने या मैदानाच्या वेगवेगळ्या खेळपट्ट्यांवर खेळवले जातील, तर पहिला सामना बेंगळुरूमध्ये खेळवला जाईल. या खेळपट्ट्यांवर भारतीय बोर्ड आणि निवडकर्ते अर्शदीप सिंग, खलील अहमद, आवेश खान, प्रसिध्द कृष्णा यांसारख्या वेगवान गोलंदाजांच्या कामगिरीवर लक्ष ठेवतील, कारण ऑस्ट्रेलियात संपूर्ण भार फक्त बुमराह, शमी आणि सिराजवर टाकता येणार नाही. विशेषत: गेल्या दौऱ्यातील अनुभव लक्षात राहिला असता, जेव्हा शमी आणि बुमराह जखमी झाले आणि संघाला पूर्णपणे नवीन वेगवान गोलंदाजांसह गाब्बाच्या मैदानात उतरावे लागले. केवळ वेगवान गोलंदाजच नाही, तर फलंदाजांना अशा परिस्थितीचा कसा आणि किती काळ सामना करावा लागतो यावरही बोर्ड लक्ष ठेवणार आहे कारण ऑस्ट्रेलियाला केवळ चांगल्या वेगवान गोलंदाजांचीच गरज नाही, तर विरोधी वेगवान गोलंदाजांसोबत चांगला खेळ करू शकतील अशा फलंदाजांची गरज आहे.