धार्मिक मान्यतांनुसार भगवान विष्णूला जगाचे रक्षक मानले जाते. आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशीला भगवान विष्णू क्षीरसागरात झोपायला जातात. दरवर्षी कार्तिक मासातील शुक्ल पक्षातील एकादशी कोदेउथनी एकादशीला भगवान विष्णूच्या झोपेपासून ते उठेपर्यंतच्या कालावधीला चातुर्मास म्हणतात. चातुर्मास पूजेसाठी विशेष मानला जातो, परंतु या काळात कोणतेही शुभ किंवा शुभ कार्य करणे निषिद्ध मानले जाते.
यंदा 2024 मध्ये 17 जुलै, बुधवारपासून चातुर्मास सुरू होत आहे. हा चातुर्मास चार महिन्यांचा असेल आणि कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील देवूठाणी एकादशी तिथी, 12 नोव्हेंबरला समाप्त होईल.
ज्योतिषशास्त्रानुसार, आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षाची एकादशी मंगळवार, 16 जुलै रोजी रात्री 8:33 वाजता सुरू होईल आणि दुसऱ्या दिवशी, बुधवार, 17 जुलै रोजी रात्री 8:33 वाजता समाप्त होईल.
त्यामुळे बुधवार, 17 जुलै 2024 रोजी देवशयनी एकादशी साजरी होणार आहे. आणि कार्तिक महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथी 11 नोव्हेंबरला संध्याकाळी 6:46 वाजता सुरू होईल आणि 12 नोव्हेंबरला संध्याकाळी 4:04 वाजता संपेल, म्हणून देवूठाणी एकादशी मंगळवारी, 12 नोव्हेंबर 2024 रोजी साजरी केली जाईल. देवूठाणी एकादशीसोबतच लग्न आणि लग्नासारख्या सर्व प्रकारच्या शुभ आणि मंगल कार्यांना 13 नोव्हेंबरपासून सुरुवात होणार आहे.
चातुर्मासात करू नका चुकूनही ही कामे
- चातुर्मासात मांस, मासे, अंडी, कांदा, लसूण असे तामसिक अन्न सेवन करू नये.
- या काळात दारू आणि कोणत्याही प्रकारची नशा टाळावी.
- या काळात कोणतेही शुभ किंवा शुभ कार्य करू नका, कारण चातुर्मासात कोणतेही शुभ किंवा शुभ कार्य करणे वर्ज्य मानले जाते.
- चातुर्मासात लांबचा प्रवास टाळण्याचा प्रयत्न करावा असे मानले जाते.
- चातुर्मासाच्या काळात जास्तीत जास्त सात्विक अन्न खावे आणि धार्मिक ग्रंथांचे ध्यान व वाचन करण्याचा प्रयत्न करावा. जास्तीत जास्त वेळ धार्मिक कार्यात घालवावा.
- या काळात कोणत्याही जीवावर कोणत्याही प्रकारचा अत्याचार किंवा हिंसा करू नये, सर्वांशी प्रेमाने वागण्याचा प्रयत्न करावा.