29 एप्रिल 1945 ची सकाळ इटलीतील मिलान शहरात शांततेत झाकून गेली होती. चारच्या सुमारास मिलानच्या प्रसिद्ध पियाझा लोरेटो चौकात एक पिवळा ट्रक थांबला. मागून थांबलेल्या व्हॅनमधून 10 शिपाई ट्रकच्या मागच्या बाजूला चढले आणि त्यांनी एकामागून एक जड वस्तू चौकात फेकण्यास सुरुवात केली. अंधारात काय चालले आहे, ते कोणालाच समजत नव्हते. ते सैनिक निघून गेल्यावर लोकांनी जवळ जाऊन पाहिले, असता चौकात 18 मृतदेह पडलेले आढळले. दोन मृतदेह ओळखून लोकांना धक्काच बसला. त्यापैकी एक मृतदेह इटालियन हुकूमशहा बेनिटो मुसोलिनीचा होता आणि दुसरा मृतदेह त्याची मैत्रीण क्लेरेटा पेटाचीचा होता.
हा तोच मुसोलिनी होता, ज्याने जानेवारी 1925 मध्ये इटलीमध्ये स्वतःला हुकूमशहा घोषित केले होते आणि 21 वर्षे राज्य केले होते. हिटलर ज्याला आपला गुरू आणि मित्र मानत असे त्या मुसोलिनीच्या पुण्यतिथीनिमित्त जाणून घेऊया रंजक गोष्टी.
देशाच्या सैन्यात नव्हती सेवा करण्याची इच्छा
29 जुलै 1883 रोजी इटलीतील प्रीडाप्पियो येथे जन्मलेला बेनिटो मुसोलिनी प्रौढ झाल्यावर स्वित्झर्लंडला पळून गेला, कारण तो देशाच्या सैन्यात काम करण्यास तयार नव्हता, तर इटलीमध्ये असा नियम होता की प्रत्येक मुलगा 18 वर्षांचा झाल्यावर काही वर्षे सैन्यात सेवा करावी लागेल. हे टाळण्यासाठी तो इटलीतून पळून गेला. मात्र, देशात परतल्यावर त्यांनी काही काळ लष्करात नोकरी केली. मग पत्रकारिता केली.
युद्धासाठी फ्रान्सच्या बाजूने लिहिलेला लेख
पहिले महायुद्ध सुरू झाले होते. त्याच वेळी, 1914 मध्ये मुसोलिनीने आपल्या वर्तमानपत्रात एक लेख लिहिला की इटलीने या युद्धात फ्रान्स आणि ब्रिटनला पाठिंबा द्यावा. त्यामुळे बराच गदारोळ झाला आणि मुसोलिनीची वृत्तपत्रातून हकालपट्टी करण्यात आली. यानंतर त्यांनी आपल्या राष्ट्रवादाच्या विचारसरणीचा प्रचार करण्यास सुरुवात केली आणि लोकांना त्याच्याशी जोडण्यास सुरुवात केली. 1919 मध्ये मुसोलिनीने राष्ट्रीय फॅसिस्ट पक्षाची स्थापना केली, जो एक राजकीय पक्ष होता. यामुळे समविचारी माणसे जोडली जात राहिली.
राष्ट्रवाद – देश प्रथम या घोषणेमुळे मुसोलिनीला लोकांचा मोठा पाठिंबा मिळत होता. काळा ड्रेस ही त्याची ओळख बनत चालली होती आणि लोक त्याला डौच म्हणू लागले. इटालियन सैन्यातील बेरोजगार सैनिकही मुसोलिनीमध्ये सामील होत होते आणि इटलीतील सरकारच्या धोरणांमुळे संतप्त झालेले हे सैनिक मुसोलिनीच्या समर्थनात होते. एक वेळ अशी आली की लाखो लोक एक एक करून मुसोलिनीमध्ये सामील झाले. संधी पाहून मुसोलिनी निदर्शने करून आपली ताकद दाखवत राहिला.
राजधानीवर हल्ला करून राजाने त्याला केले पंतप्रधान
27-28 ऑक्टोबर 1922 च्या रात्री मुसोलिनीने 30 हजार लोकांसह इटलीची राजधानी रोमवर हल्ला केला आणि तत्कालीन पंतप्रधान लुइगी फॅक्टा यांच्या राजीनाम्याची मागणी केली. इटलीमध्ये लष्करानेही लोकशाही सरकारला पाठिंबा दिला नाही आणि लुइगी फॅक्टाला सत्ता सोडावी लागली. इटलीचा राजा व्हिक्टर इमॅन्युएल याने मुसोलिनीला देशाचा पंतप्रधान बनवले. त्यावेळी मुसोलिनी फक्त 40 वर्षांचा होता.
पुढील तीन वर्षे त्यांनी इटलीच्या राज्यघटनेनुसार काम केले, नंतर हळूहळू निरंकुश बनले. 3 जानेवारी 1925 रोजी त्यांनी इटालियन संसदेत स्वतःला हुकूमशहा घोषित केले आणि असा कायदा केला की त्यांना कोणीही सत्तेवरून हटवू शकत नाही.
त्याच्या विरोधात उभ्या राहिलेल्या कुणालाही तो मारून टाकायचा
हुकूमशहा घोषित झाल्यानंतर मुसोलिनी आपल्या विरोधात उभ्या असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीला मारायचा असे म्हटले जाते. दुसरे महायुद्ध सुरू झाले, तोपर्यंत त्याने सुमारे सात लाख लोक मारले होते. 1939 मध्ये जर्मन हुकूमशहा हिटलरमुळे दुसरे महायुद्ध सुरू झाले, तेव्हा मुसोलिनीने त्याला साथ दिली. या युद्धामुळे 1943 पर्यंत इटलीमध्ये महागाई, भ्रष्टाचार आणि बेरोजगारी शिगेला पोहोचली होती. डौचे-डौचे लोक मुसोलिनीचा द्वेष करू लागले. अखेर 25 जुलै 1943 रोजी इटलीच्या राजाने मुसोलिनीला अटक केली. त्याचे सरकार बरखास्त झाले. तथापि, सप्टेंबरमध्ये हिटलरने त्याला कैदेतून मुक्त केले.
अटकेच्या भीतीने ते पळून गेले, पण बंडखोरांनी पकडले आणि मारले
एप्रिल 1945 मध्ये जर्मनीचे बर्लिन रशियन आणि पोलिश सैन्याने ताब्यात घेतले, तेव्हा हिटलरला तेथून पळ काढावा लागला. त्यामुळे रशिया आपल्याला अटक करेल अशी भीती मुसोलिनीलाही वाटू लागली. म्हणून, 27-28 एप्रिल 1945 च्या रात्री, मुसोलिनी, त्याच्या मैत्रिणी आणि 16 विश्वासू सैनिकांसह, मिलानमधून स्वित्झर्लंडच्या दिशेने ट्रकमधून पळून गेला.
स्वित्झर्लंडच्या सीमेवर इटलीतील मुसोलिनीच्या बंडखोर गट पार्टिझनच्या सैनिकांनी त्याला ओळखले. 28 एप्रिलच्या रात्री उशिरा मुसोलिनी, क्लेरेटा आणि त्यांच्या साथीदारांना तलावाजवळ गोळ्या घालण्यात आल्या. 29 एप्रिल रोजी सकाळी त्यांचे मृतदेह मिलानच्या चौकात फेकण्यात आले. दोन दिवसांनी हिटलरनेही आत्महत्या केली.
मृतदेहासोबत गैरवर्तन करून उलटे टांगण्यात आले
इतिहासकारांनी लिहिले आहे की मुसोलिनीच्या मृत्यूची बातमी मिळताच, हजारो लोक मिलान चौकात जमा होऊ लागले. सकाळी सातपर्यंत सुमारे पाच हजार लोक जमले होते, जे प्रचंड संतापले होते. सर्वांनी मृतदेहावर दगडफेक सुरू केली. एका महिलेने त्याच्या मृतदेहावर पिस्तुलातून पाच गोळ्या झाडल्या. त्यांनी दावा केला की 1935 मध्ये हिटलरने त्यांच्या पाच मुलांना बंडखोर म्हणून मारले होते.
एका महिलेने तर त्याच्या मृतदेहावर लघवी केली. ब्लेन टेलर हा अमेरिकेत इतिहासकार झाला. त्याने लिहिले आहे की एका महिलेने मुसोलिनीच्या शरीरावर जोरदार फटके मारले, त्यामुळे त्याचा एक डोळा बाहेर आला. एका माणसाने मुसोलिनीच्या तोंडात मेलेला उंदीर टाकला होता. यानंतर मुसोलिनी आणि त्याच्या मैत्रिणीचे मृतदेह एका स्टँडवर उलटे टांगण्यात आले.