सनातन धर्मात अन्नाला देवासारखे पूजनीय मानले जाते. यामुळेच अन्न खातानाच नव्हे, तर ते बनवतानाही काही महत्त्वाचे नियम पाळणे अनिवार्य आहे. अशी श्रद्धा आहे की जो अन्नाचा आदर करतो आणि घरी शिजवून नियमानुसार खातो, त्याला दिवसा दुप्पट आणि रात्री चौपट वरदान मिळते. घरात आई अन्नपूर्णा देवीचा आशीर्वाद सदैव राहतो आणि घरातील अन्नाचे भांडार कधीही रिकामे राहत नाही.
हिंदू मान्यतेनुसार, अन्न शिजवताना आवश्यक नियमांचे पालन करणे खूप महत्वाचे आहे. लोकांनी अन्न तयार करण्यापूर्वी शरीर आणि मन शुद्ध असणे खूप महत्वाचे आहे. त्यानंतर आनंदी मनाने अन्न शिजवा. अन्न नेहमी स्वच्छ ठिकाणी तयार करून ठेवावे. यामुळे माता अन्नपूर्णेचा आशीर्वाद लोकांवर कायम राहतो. शास्त्रानुसार हिंदू धर्मात भोजन करण्यापूर्वी भोजन मंत्राचा पठण करणे अत्यंत शुभ मानले जाते.
जेवण करण्यापूर्वी म्हणा हा मंत्र
ॐ सह नाववतु, सह नौ भुनक्तु, सह वीर्यं करवावहै। तेजस्वि नावधीतमस्तु मा विद्विषावहै ॥ ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
करू नका अन्नाचा अपमान
जेवताना कधीही अन्नाचा अपमान करू नका आणि नेहमी उजव्या हाताने अन्न खाणे शुभ मानले जाते. डाव्या हाताने भोजन करणे हे मोठे पाप मानले जाते. यामुळे लोकांना जीवनात अनेक त्रास सहन करावे लागतात.
कोणत्या दिशेला बसून अन्न खावे
हिंदू परंपरेत कोणतेही काम करण्यासाठी शुभ मुहूर्त आणि शुभ दिशेला विशेष महत्त्व आहे. अन्न नेहमी योग्य वेळी योग्य दिशेला बसून खाणे उत्तम मानले जाते. हिंदू मान्यतेनुसार, पूर्व दिशा ही देवतांची दिशा मानली जाते, त्यामुळे या दिशेला तोंड करून अन्न खाणे शुभ आहे.
अन्न दान करा
तुमचे घर अन्न आणि पैशाने भरलेले पाहिजे, असे तुम्हाला वाटत असेल, तर तुम्ही नेहमी दान करावे. या अन्नाचे दान महादानाच्या बरोबरीचे मानले जाते. अशा स्थितीत सामान्य माणसांबरोबरच पशू-पक्ष्यांनाही ते रोज बाहेर काढा. यामुळे तुमच्या घरात कधीही अन्न आणि पैशाची कमतरता भासणार नाही.
जेवण्याचा योग्य नियम
हिंदू मान्यतेनुसार अन्न नेहमी जमिनीवर बसूनच खावे. जेवढे खाऊ शकतो, तेवढेच अन्न घ्यावे. ताटात अन्न कधीही सोडू नये. अंथरुणावर बसून कधीही अन्न खाऊ नये किंवा जेवणाचे ताट हाताळताना हात धुवू नये. हे करणाऱ्यांच्या घरात पैसे आणि अन्नाची कमतरता असते. माणसाने शरीर आणि मनाने नेहमी शुद्ध राहावे आणि शांतपणे भोजन करावे. जेवताना भांडण झाले, तर आई अन्नपूर्णाचा अपमान होतो.