सीएम अरविंद केजरीवाल यांच्या अटकेला स्थगिती देण्याची याचिका दिल्ली उच्च न्यायालयाने फेटाळल्यानंतर, त्यांना संध्याकाळी उशिरा ईडीने अटक केली. संध्याकाळी उशिरा ईडीचे पथक त्यांच्या निवासस्थानी पोहोचले आणि दिल्लीचे मुख्यमंत्री केजरीवाल यांना दारू घोटाळ्यात अटक करण्यात आली. केजरीवाल यांच्या अटकेनंतर दिल्ली दारू घोटाळा प्रकरणाची चर्चा पुन्हा एकदा जोरात आली आहे. दिल्लीत दारूचा व्यवसाय खूप मोठा आहे, ज्यामुळे सरकारी तिजोरीत कोट्यवधी रुपयांचा महसूल जमा होतो. अशा परिस्थितीत, दिल्लीत दारूची किती दुकाने आहेत आणि त्यातून किती व्यवसाय होतो ते आम्ही तुम्हाला सांगतो.
दिल्लीत 584 दारूची दुकाने आहेत. यापैकी बहुतेक दुकाने आणि करार दिल्ली सरकारच्या चार सार्वजनिक उपक्रमांद्वारे चालवले जातात. दिल्ली राज्य औद्योगिक आणि पायाभूत सुविधा विकास महामंडळ, दिल्ली पर्यटन आणि परिवहन विकास महामंडळ, दिल्ली ग्राहक सहकारी घाऊक भांडार आणि दिल्ली राज्य नागरी पुरवठा निगम लिमिटेड बहुतेक विक्रेते आणि दुकाने चालवतात. दिल्लीत नवीन अबकारी धोरण आणल्यानंतर सरकारचे लक्ष्य 849 दारू दुकाने उघडण्याचे होते. सप्टेंबर 2022 मध्ये दिल्लीत दारूच्या दुकानांची एकूण संख्या 350 होती, ती आता जून 2023 मध्ये 584 झाली आहे. राजधानी दिल्लीत दारूच्या दुकानांची संख्या आणखी वाढली आहे.
उत्पादन शुल्क विभागाच्या म्हणण्यानुसार, डिसेंबर 2022 मध्ये दारूच्या बाटल्यांची विक्री गेल्या चार वर्षांतील सर्वाधिक होती. डिसेंबरमध्ये दररोज सरासरी 13.77 लाख दारूच्या बाटल्यांची विक्री होते. दिल्ली सरकारला दारूच्या विक्रीतून दररोज सरासरी 19 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त महसूल मिळतो. उत्पादन शुल्क अधिकाऱ्यांच्या मते, 117 घाऊक विक्रेत्यांमार्फत जवळपास 1,000 ब्रँड बाजारात नोंदणीकृत आहेत. 2022-23 या आर्थिक वर्षात 62 कोटींहून अधिक दारूच्या बाटल्या विकून सरकारला 6,821 कोटी रुपयांचा महसूल मिळाला होता. यापूर्वी, दिल्ली सरकारने 2021-22 मध्ये दारूच्या विक्रीवर उत्पादन शुल्क आणि व्हॅटमधून 6,762 कोटी रुपयांचा महसूल गोळा केला होता.
त्याच वेळी, 2023 मध्ये दिल्लीला मद्यविक्रीतून 6,100 कोटी रुपयांचा महसूल मिळाला होता. या रकमेत दारूच्या बाटल्यांवरील अबकारी करातून 5,000 कोटी रुपये आणि मूल्यवर्धित कर म्हणून 1100 कोटी रुपये समाविष्ट आहेत. त्याचवेळी 960 हॉटेल, रेस्टॉरंट आणि क्लबमधील दारू विक्रीतून जमा झालेल्या महसुलाची आकडेवारी अद्याप नोंदवण्यात आलेली नाही.
सामान्य दिवशी दररोज 12 ते 13 लाख बाटल्यांची विक्री होते. गेल्या वर्षी होळीच्या मुहूर्तावर मद्यविक्रीचा आकडा 15 लाख, 22 लाख आणि शनिवार, रविवार आणि सोमवारी दररोज 26 लाखांपर्यंत वाढला होता. TOI च्या अहवालानुसार, राजधानीत दारूच्या विक्रीने मागील वर्षीचे सर्व रेकॉर्ड मोडले होते, 6 मार्च रोजी होळीच्या दिवशी एकाच दिवसात 58.8 कोटी रुपयांच्या 26 लाख दारूच्या बाटल्या विकल्या गेल्या.
दिल्ली सरकारने 17 नोव्हेंबर 2021 रोजी नवीन दारू धोरण लागू केले होते. या धोरणांतर्गत राजधानीचे 32 झोनमध्ये विभाजन करण्यात आले असून प्रत्येक झोनमध्ये 27 दुकाने सुरू करण्यात येणार असल्याचे सांगण्यात आले. अशा प्रकारे संपूर्ण दिल्लीत 849 दारूची दुकाने उघडली जाणार होती. या धोरणानुसार सर्व शासकीय ठेके बंद करून सर्व दारू दुकाने खाजगी करण्यात आली. याआधी दिल्लीतील दारूची 60 टक्के दुकाने सरकारी आणि 40 टक्के खासगी होती. नवीन धोरण लागू झाल्यानंतर सर्व 100 टक्के दारू दुकाने खासगी करण्यात आली. दिल्ली सरकारने यामागे 3,500 कोटी रुपयांचा नफा होईल, असा युक्तिवाद केला होता.