भगवान विष्णूचा नरसिंह अवतार तुम्ही पाहिलाच असेल. ज्याची सर्व नृसिंह रुपाची पूजा करतात. भगवान विष्णूचा नरसिंह अवतार हे त्यांच्या 12 स्वरूपांपैकी एक आहे. हा असा अवतार होता, ज्यात श्री हरी विष्णूचे अर्धे शरीर मानवाचे होते आणि बाकीचे अर्धे सिंहाचे होते. म्हणूनच या अवताराला नरसिंह अवतार म्हटले गेले आहे. आपला प्रिय भक्त प्रल्हाद याचा जीव वाचवण्यासाठी देवाने हा अवतार घेतला. एक खांब फोडून भगवान नरसिंह बाहेर आले. पण तुम्हाला माहित आहे का की भगवान विष्णूंनी कोणत्या दिवशी नरसिंहाचा अवतार घेतला? जाणून घेण्यासाठी पूर्ण लेख वाचा…
दरवर्षी फाल्गुन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथीला भगवान विष्णूच्या नरसिंह अवताराची पूजा केली जाते. या दिवशी भगवान नृसिंह स्तंभ फोडून देऊन बाहेर आले आणि त्यांनी राक्षस राजा हिरण्यकश्यपचा वध केला. तेव्हापासून दरवर्षी होळीच्या तीन दिवस आधी द्वादशीला भगवान नृसिंहाची विशेष पूजा केली जाते आणि हा दिवस नृसिंह द्वादशी, नृसिंह द्वादशी म्हणून ओळखला जातो.
पंचांगानुसार या वर्षी फाल्गुन मासातील शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथी 21 मार्चला रात्री 2.22 वाजता सुरू होईल आणि दुसऱ्या दिवशी 22 मार्चला पहाटे 4.44 वाजता समाप्त होईल. यावेळी नरसिंह द्वादशी 21 मार्चलाच साजरी केली जाणार आहे.
अशी करा पूजा
- नृसिंह हे भगवान श्री हरिचे अवतार आहेत, म्हणून त्यांची पूजा देखील त्याच प्रकारे केली जाते. नृसिंह द्वादशीच्या दिवशी सकाळी ब्रह्म मुहूर्तावर उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे.
- यानंतर भगवान नरसिंहाचा फोटो समोर ठेवून व्रताची शपथ घ्या. यानंतर सर्व भक्तांनी पूजेच्या वेळी नृसिंहाला अबीर, गुलाल, चंदन, पिवळे अक्षत, फळे, पिवळी फुले, धूप, दिवा, पंचमेवा, नारळ इत्यादी अर्पण करावे.
- देवाची पूजा करताना ओम ॐ उग्रं वीरं महाविष्णुं ज्वलन्तं सर्वतोमुखम्। नृसिंहं भीषणं भद्रं मृत्यु मृत्युं नमाम्यहम्॥ मंत्राचा जप करावा. या मंत्राचा 108 वेळा जप केल्यास अधिक शुभ होईल.
- घरातील सर्व अडचणी दूर करण्यासाठी देवाला प्रार्थना करा आणि काही चुका झाली असल्यास त्याबद्दल माफी मागावी. शक्य असल्यास, दिवसभर उपवास करा.
- भक्त प्रल्हाद आणि भगवान नरसिंह यांची कथा वाचली जाते आणि भगवान विष्णूची आरती म्हणून पूजा संपते.
- व्रताच्या दिवशी मिठाचे सेवन करू नये आणि दुसऱ्या दिवशी स्नान करून एखाद्या गरजू व्यक्तीला दक्षिणा देऊन आपल्या क्षमतेनुसार दान करून उपवास सोडावा.
नृसिंह द्वादशीच्या दिवशी हे व्रत केल्यास कुटुंबातील सर्व संकटे दूर होऊन सुख-आशीर्वाद प्राप्त होतात. असे मानले जाते की हिरण्यकश्यपच्या वधानंतर भगवान नरसिंहाने प्रल्हादला वरदान दिले होते की जो कोणी भक्त त्यांचे श्रद्धेने आणि भक्तीने स्मरण करेल, त्यांची पूजा करेल किंवा या दिवशी उपवास करेल, त्यांच्या जीवनातील दुःख, दुःख, भय आणि रोग दूर होतील. त्याची प्रत्येक इच्छा पूर्ण होईल.
प्रल्हादचे वडील हिरण्यकश्यप यांनी कठोर तपश्चर्या करून ब्रह्मदेवांना प्रसन्न केले आणि त्यांच्याकडे वरदान मागितले की त्यांना कोणीही मनुष्य किंवा प्राणी मारू शकत नाही, दिवसा किंवा रात्री किंवा शस्त्राने मारले जाऊ नये. घरात किंवा घराबाहेर नाही. हे वरदान मिळाल्यानंतर तो स्वत:ला अमर समजू लागला. लोकांचा छळ करू लागला आणि स्वतःला देव समजू लागला. त्याने आपल्या राज्यात भगवान विष्णूच्या उपासनेवर बंदी घातली होती, परंतु त्याचा मुलगा प्रल्हाद हा भगवान विष्णूचा मोठा भक्त होता. अनेकवेळा थांबवूनही प्रल्हादने देवपूजा करणे सोडले नाही.
याचा राग येऊन हिरण्यकश्यपने प्रल्हादचा खूप छळ केला. त्याला मारण्याचे अनेक प्रयत्न झाले, पण प्रत्येक वेळी प्रल्हाद वाचला. त्याने आपल्या प्रिय होलिकेसह प्रल्हादलाही अग्नीत बसवले कारण होलिकेला अग्नीने जळून न जाण्याचे वरदान होते, परंतु भगवान विष्णूच्या कृपेने प्रल्हाद वाचला आणि होलिका मरण पावली.
शेवटच्या प्रयत्नात हिरण्यकश्यपने लोखंडी खांब लाल करून प्रल्हादला मिठी मारण्यास सांगितले. तेव्हा तो खांब फाडून भगवान नरसिंहाचे उग्र रूप प्रकट झाले. त्याने महालाच्या प्रवेशद्वाराच्या उंबरठ्यावर हिरण्यकश्यपला पाहिले, जो ना घराच्या बाहेर होता, ना घराच्या आत, संधिप्रकाशात, जेव्हा दिवसही नव्हता, रात्रही नव्हती, नरसिंहाच्या रूपात जो मनुष्यही नव्हता आणि प्राणीही नव्हता. भगवान नरसिंहाने त्याला आपल्या तीक्ष्ण नखांनी मारले, जे शस्त्रे किंवा शस्त्र नव्हते आणि प्रल्हादला जीवन दिले.