तुम्हालाही चेकद्वारे व्यवहार करणे सोपे वाटत असेल, तर तुमच्यासाठी त्याच्याशी संबंधित काही नियम जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. काही वेळा नियमांकडे दुर्लक्ष करणे किंवा एखादी छोटीशी चूकही तुम्हाला महागात पडू शकते. एक छोटीशी चूक तुम्हाला 2 वर्षांपर्यंत तुरुंगात पाठवू शकते. चेकशी संबंधित नियम वेळोवेळी बदलत राहतात.
चेकद्वारे पेमेंट करताना एक गोष्ट लक्षात ठेवली पाहिजे. चेकशी जोडलेल्या खात्यात पुरेशी रक्कम आहे. जर तुमच्या खात्यात चेकमध्ये लिहिलेली रक्कम नसेल, तर तो बाऊन्स होऊ शकतो आणि चेक बाऊन्स होणे ही अत्यंत धोकादायक परिस्थिती आहे.
चेकद्वारे व्यवहार करताना या गोष्टी लक्षात ठेवा.
जर तुम्ही चेकद्वारे व्यवहार करत असाल तर तुम्ही या 5 गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात.
- तुम्ही तुमच्या चेकवर तपशील अचूक भरला पाहिजे. उदाहरणार्थ, आकृत्यांमध्ये रक्कम लिहिल्यानंतर, ती (/-) चिन्हाने बंद करा आणि संपूर्ण रक्कम शब्दात लिहिल्यानंतर, फक्त लिहा. यामुळे तुमचा चेक फसवणूक होण्याची शक्यता कमी होते.
- चेकचा प्रकार स्पष्टपणे नमूद करा. जसे की तो खातेदार धनादेश असो की बेअरर चेक. त्यावर कोणती तारीख लिहिली आहे? ही माहिती चेकवर स्पष्ट असावी.
- एवढेच नाही तर धनादेशावर नीट सही करावी, जेणेकरून तो बाऊन्स होणार नाही. चेकवरील स्वाक्षरी बँकेच्या नोंदीशी जुळली पाहिजे. आवश्यक असल्यास, चेकच्या उलट बाजूस स्वाक्षरी लावावी, जेणेकरून बँक अधिकाऱ्याला जुळवणे सोपे होईल.
- धनादेश अशा पेनने लिहावा की माहिती पुसली जाऊ शकत नाही. तुम्ही असे न केल्यास तुम्ही फसवणुकीला बळी पडू शकता. सर्वात महत्त्वाची गोष्ट अशी आहे की तुम्ही केवळ प्रिंटेड धनादेश स्वीकारत आहात.
- चेक जारी करण्यापूर्वी, तुमच्या खात्यात पुरेशी शिल्लक असल्याची खात्री करा. असे न झाल्यास, तुमचा चेक बाऊन्स होईल आणि चेक बाऊन्स झाल्यास तुम्हाला दंड होऊ शकतो. याव्यतिरिक्त, तुम्हाला 2 वर्षांपर्यंत तुरुंगवास देखील होऊ शकतो.
नुकतेच ‘घायल’ आणि ‘दामिनी’ सारखे दमदार चित्रपट बनवणारे प्रसिद्ध दिग्दर्शक राजकुमार संतोषी यांना जामनगर कोर्टाने चेक बाऊन्स प्रकरणी 2 वर्षांची शिक्षा सुनावली आहे. राजकुमार संतोषी यांनी जामनगर येथील उद्योगपती अशोक लाल यांना दिलेले एकामागून एक 10 धनादेश बाऊन्स झाले. हे प्रत्येकी 10 लाख रुपयांचे 10 धनादेश होते आणि 1 कोटी रुपयांचे सर्व धनादेश बाऊन्स झाले होते. यानंतर न्यायालयीन कारवाई झाली आणि न्यायालयाच्या आदेशानुसार राजकुमार संतोषी यांना 2 वर्षांची शिक्षा सुनावण्यात आली आणि दुसºया पक्षाला दुप्पट रक्कम म्हणजे सुमारे २ कोटी रुपये देण्यास सांगण्यात आले.