गेल्या 6 महिन्यांत सर्वसामान्यांना घरगुती गॅस सिलेंडरवर 300 रुपयांचा दिलासा मिळाला आहे. तर दुसरीकडे पेट्रोल-डिझेलच्या महागलेल्या किमतींपासून देशातील जनतेला दिलासा मिळालेला नाही. गेल्या दोन वर्षांपासून देशात पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात कोणताही दिलासा मिळालेला नाही. तर आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची किंमत प्रति बॅरल 50 डॉलरपेक्षा जास्त कमी झाली आहे.
गेल्या आठवडाभराबद्दल बोलायचे झाले, तर कच्च्या तेलाच्या किमतीत सुमारे दोन ते अडीच टक्क्यांची घसरण झाली आहे. आठवड्याच्या शेवटच्या व्यवहाराच्या दिवशीही कच्च्या तेलाच्या किमतीत एक टक्क्याहून अधिक घसरण पाहायला मिळाली. तर भारतात पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरांवर कोणताही परिणाम झालेला नाही.
विशेष बाब म्हणजे देशातील पेट्रोलियम कंपन्यांनी चालू आर्थिक वर्षाच्या तीन तिमाहीत 69 हजार कोटी रुपयांहून अधिक नफा कमावला आहे. जो एक विक्रम आहे. डिसेंबर आणि जानेवारीपर्यंत पेट्रोलियम कंपन्यांना पेट्रोलवर 10 रुपये आणि डिझेलवर 6 रुपये नफा मिळत होता. पण फेब्रुवारीमध्ये कच्च्या तेलाच्या किमतीत वाढ झाल्यामुळे पेट्रोलवरील नफा 6 रुपयांच्या खाली आल्याचे अहवाल आले.
तर डिझेलवर कंपन्यांना प्रतिलिटर 3 रुपये तोटा सहन करावा लागत आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील अस्थिरतेमुळे पेट्रोल आणि डिझेलचे दर कमी करणे शक्य नाही. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची किंमत काय आहे आणि सर्वसामान्यांना पेट्रोल आणि डिझेलसाठी किती पैसे मोजावे लागतील हे देखील आपण जाणून घेऊया.
शुक्रवारी तेलाच्या किमती 1 टक्क्यांच्या घसरणीसह बंद झाल्या. विशेष म्हणजे ओपेक प्लसने जूनपर्यंत कपात वाढवल्यानंतरही कच्च्या तेलाच्या दरात दोन ते अडीच टक्क्यांची घसरण झाली आहे. तज्ज्ञांच्या मते चीनकडून मागणी कमी झाल्याने कच्च्या तेलाच्या किमतीत घसरण झाली आहे. शुक्रवारी, ब्रेंट क्रूड फ्यूचर्स, आखाती देशांचे तेल 1.1 टक्क्यांनी घसरले आणि प्रति बॅरल $ 82.08 वर बंद झाले. दुसरीकडे, US कच्चे तेल US West Texas Intermediate Crude Futures (WTI) 1.2% घसरून $78.01 वर आले. जर आपण संपूर्ण आठवड्याबद्दल बोललो तर, ब्रेंटच्या किमतीत 1.8 टक्के आणि डब्ल्यूटीआयमध्ये 2.5 टक्क्यांची घसरण दिसून आली.
बीओके फायनान्शियलचे व्यापाराचे वरिष्ठ उपाध्यक्ष डेनिस किस्लर यांनी रॉयटर्सला सांगितले की ओपेक उत्पादन कपातीमुळे आणि रशियन निर्बंधांमुळे निर्यात मंदावल्यामुळे पुरवठा कडक आहे, परंतु चीनकडून मागणी मंदावली आहे आणि यूएस ड्रायव्हिंग सीझनची मागणी अजूनही मजबूत नाही. या आठवड्याच्या सुरुवातीला चीनने 2024 साठी सुमारे 5 टक्के आर्थिक वाढीचे लक्ष्य ठेवले आहे, ज्यावर अनेक विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की जोपर्यंत चीन जास्तीत जास्त प्रोत्साहन पॅकेज जाहीर करत नाही, तोपर्यंत हे लक्ष्य चीनसाठी स्वप्नच राहील. 2023 मधील याच कालावधीच्या तुलनेत वर्षाच्या पहिल्या दोन महिन्यांत चीनच्या कच्च्या तेलाच्या आयातीत वाढ झाली आहे, परंतु ती देखील मागील महिन्यांच्या तुलनेत कमकुवत होती.
पुरवठ्याच्या बाजूने, सौदी अरेबिया आणि रशियाच्या नेतृत्वाखालील OPEC+ सदस्यांनी दुसऱ्या तिमाहीत स्वैच्छिक तेल उत्पादनात प्रतिदिन 2.2 दशलक्ष बॅरलने कपात केली, ज्यामुळे जागतिक वाढ आणि समूहाबाहेरील वाढत्या उत्पादनाच्या चिंतेमध्ये बाजाराला अतिरिक्त आधार मिळाला. ते जून पर्यंत. तथापि, Rystad Energy डेटा आणि संशोधनानुसार, OPEC Plus देशांमध्ये कच्च्या तेलाचे उत्पादन जानेवारीच्या तुलनेत फेब्रुवारीमध्ये 212,000 बॅरल प्रतिदिन (bpd) वाढले. मात्र, येत्या काही दिवसांत तेलाच्या मागणीत वाढ होण्याची शक्यता आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे अमेरिका आणि युरोपीय संघ धोरणात्मक दरात कपात करू शकतात. त्यामुळे मागणी वाढून भाव वाढतील.
भारतात पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात कोणताही बदल झालेला नाही. देशातील महानगरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमतीतील शेवटचा बदल 21 मे 2022 रोजी दिसला होता. त्यावेळी देशाच्या अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतीवरील कर कमी केला होता. त्यानंतर काही राज्यांनी व्हॅट कमी करून किंवा वाढवून किमतींवर प्रभाव टाकण्याचा प्रयत्न केला. विशेष म्हणजे जेव्हापासून देशात पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती आंतरराष्ट्रीय बाजारानुसार रोज बदलू लागल्या आहेत, तेव्हापासून पेट्रोलियम कंपन्यांनी विक्रमी वेळेत कोणताही बदल केलेला नाही.
देशातील प्रमुख शहरांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेलचे दर
- नवी दिल्ली: पेट्रोलचा दर: 96.72 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 89.62 रुपये प्रति लिटर
- कोलकाता: पेट्रोलचा दर: 106.03 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 92.76 रुपये प्रति लिटर
- मुंबई: पेट्रोलचा दर: 106.31 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 94.27 रुपये प्रति लिटर
- चेन्नई: पेट्रोलचा दर: 102.63 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 94.24 रुपये प्रति लिटर
- बेंगळुरू: पेट्रोल दर: 101.94 रुपये प्रति लिटर, डिझेल दर: 87.89 रुपये प्रति लिटर
- चंदीगड: पेट्रोलचा दर: 96.20 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 84.26 रुपये प्रति लिटर
- गुरुग्राम: पेट्रोल दर: 97.18 रुपये प्रति लिटर, डिझेल दर: 90.05 रुपये प्रति लिटर
- लखनौ: पेट्रोलचा दर: 96.57 रुपये प्रति लिटर, डिझेलचा दर: 89.76 रुपये प्रति लिटर
- नोएडा: पेट्रोल दर: 96.79 रुपये प्रति लिटर, डिझेल दर: 89.96 रुपये प्रति लिटर