देशाच्या विविध भागात होळीचा सण वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. कुठे रंग उधळून होळी खेळली जाते, कुठे काठ्या, तर कुठे चिखलाने. ब्रजची लाठमार होळी आणि मथुरेची फुलांची होळी तुम्ही ऐकली असेलच. होळीचे नाव ऐकताच रंगांची आठवण होते, पण एक जागा अशीही आहे, जिथे रंगांऐवजी चप्पल मारुन होळी खेळली जाते. होय, भारतात एक असे राज्य आहे, जिथे होळी रंगांनी नाही तर चप्पला मारून खेळली जाते, ज्यामुळे ती चर्चेत आहे. चला तर मग जाणून घेऊया या होळी बद्दल.
शाहजहांपूरमधील जोडेमारो होळीची ही परंपरा वर्षानुवर्षे जुनी आहे. 18व्या शतकात शाहजहानपूरमध्ये नवाबाची मिरवणूक काढून होळी साजरी करण्याची परंपरा सुरू झाली, जी कालांतराने जोडेमारो होळीमध्ये बदलली. 1947 नंतर ही होळी जोडे मारून खेळली जाऊ लागली. होळीच्या दिवशी शाहजहांपूरमध्ये ‘लाट साहेब’ची मिरवणूकही निघते.
उत्तर प्रदेशातील शाहजहांपूर शहर नवाब बहादूर खान यांनी वसवले होते. जाणकारांच्या मते या घराण्याचा शेवटचा शासक नवाब अब्दुल्ला खान हा अंतर्गत वादामुळे फारुखाबादला गेला होता. अब्दुल्ला खान हिंदू आणि मुस्लिम अशा दोन्ही समुदायांमध्ये लोकप्रिय होता. 1729 मध्ये तो शाहजहानपूरला परतला. त्यावेळी त्याचे वय 21 वर्षे होते.
परतल्यानंतर पहिली होळी आली, तेव्हा दोन्ही समाजातील लोक त्यांना भेटण्यासाठी वाड्याच्या बाहेर उभे होते. नवाबसाहेब बाहेर आल्यावर त्यांनी होळी खेळली. होळी साजरी करताना लोकांनी नवाबाला उंटावर बसवून शहर प्रदक्षिणा घातली. तेव्हापासून तो शाहजहानपूरच्या होळीचा भाग बनला.
1858 मध्ये, बरेलीचा लष्करी शासक खान बहादूर खानचा लष्करी कमांडर मर्दान अली खान याने हिंदूंवर हल्ला केला, ज्यामुळे शहरात जातीय तणाव निर्माण झाला. हा हल्ला करण्यात इंग्रजांचाही हात होता. इंग्रजांबद्दल लोकांमध्ये प्रचंड रोष होता, त्यामुळे देशाला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर लोकांनी नवाब साहेबांचे नाव बदलून ‘लाट साहेब’ केले आणि उंटाऐवजी म्हैसगाडीवरून मिरवणूक काढली जाऊ लागली. तेव्हापासून लाटसाहेबांना जोडे मारण्याची परंपरा सुरू झाली. ही परंपरा इंग्रजांबद्दलचा राग व्यक्त करण्याचा एक मार्ग होता.
शाहजहांपूरच्या होळीत केवळ जोडेच फेकले जात नाहीत तर येथे व्यक्तीला लाट साहेब म्हणून म्हशीवर बसवले जाते. यानंतर सर्वजण म्हशीला जोडे मारतात. काही लोक बुटांसह चप्पल आणि झाडू इत्यादी वापरतात. केवळ जोडेमारो होळीच नाही, तर मथुरेच्या बछगावमध्ये होळीच्या दिवशी चप्पल फेकून होळी साजरी केली जाते. ही परंपरा वर्षानुवर्षे सुरू असून त्यामागे वेगवेगळी कारणे दिली जातात.