तुम्ही अनेकदा भगवान शिवाच्या मंदिरात पाहिले असेल की नंदीचे तोंड शिवलिंगाकडे असते आणि लोक मोठ्या भक्तीने आणि धार्मिक विधींनी भगवान शंकराची पूजा करतात. यानंतर लोक नंदीच्या कानात आपली इच्छा सांगतात आणि नंदी भगवान शिवाला आपली इच्छा पूर्ण करण्यास सांगतात. शिवाच्या कुटुंबासोबत त्यांचे वाहनही शिवमंदिरात दिसते. पण शिवमंदिरात असलेल्या या मूर्ती जीवनाच्या दृष्टीकोनातून काय संदेश देतात याचा कधी विचार केला आहे का? जाणून घेण्यासाठी हा संपूर्ण लेख वाचा…
शिवमंदिरात नंदीला विशेष महत्त्व असून त्याचे मुख शिवलिंगाकडे असते. नंदीचा संदेश असा आहे की तो भगवान शिवाचे वाहन आहे. त्याचप्रमाणे आपले शरीर हे आत्म्याचे वाहन आहे. ज्याप्रमाणे नंदीचे डोळे शिवाकडे असतात, त्याचप्रमाणे आपले डोळेही आत्म्याकडे असतात.
पौराणिक कथेनुसार, शिलाद ऋषींच्या तपश्चर्येने भगवान शिव प्रसन्न झाले आणि त्यांना रत्न नावाचा पुत्र दिला. हा नंदी नावाचा शिलाद ऋषींचा मुलगा होता, जो भगवान शिवाचा महान भक्त, गणांमध्ये सर्वश्रेष्ठ आणि महादेवाचे वाहन बनला होता. नंदीच्या भक्तीने प्रसन्न होऊन प्रत्येक शिवमंदिरात नंदीची मूर्ती ठेवण्याचे वरदान भगवान शिवाने दिले होते. यामुळेच नंदीचे दर्शन आणि पूजा केल्याशिवाय शंकराची पूजा अपूर्ण मानली जाते. असे मानले जाते की जेव्हा नंदीला शिवलिंगासमोर बसण्याचे वरदान मिळाले, तेव्हा तो लगेच भगवान शंकरासमोर बसला. तेव्हापासून प्रत्येक शिवमंदिरासमोर नंदीची मूर्ती पाहायला मिळते.
शिवमंदिरासमोरील नंदीची उपस्थिती दर्शवते की प्रत्येक व्यक्ती चारित्र्य, आचरण आणि व्यवहारात शुद्ध तेव्हाच होऊ शकते, जेव्हा शरीराचे लक्ष आत्म्याकडे असते. यालाच सामान्य भाषेत मनाची शुद्धता म्हणतात. यामुळे शरीरही निरोगी होते आणि शरीर निरोगी राहिल्यास मनही शांत, स्थिर आणि दृढनिश्चयाने परिपूर्ण होते. अशा प्रकारे संतुलित शरीर एखाद्याला ध्येयात यशाच्या जवळ घेऊन जाते. अशाप्रकारे जेव्हाही तुम्ही मंदिरात जाल, तेव्हा शिवासोबत नंदीची पूजा करा आणि शिवाचे कल्याण भाव लक्षात घेऊन परत या. त्यामुळे लोकांच्या मनोकामना लवकर पूर्ण होतात.