प्रत्येक मुस्लिम रमजानच्या पवित्र महिन्याची आतुरतेने वाट पाहतो, जो आपल्याला देवाच्या जवळ घेऊन जातो. सौदी अरेबियात रमजानचा चंद्र ज्यावेळी दिसतो, त्याच्या दुसऱ्या दिवशी भारतात पहिला रोजा पाळला जातो. हा पवित्र महिना ईद-उल-फितरने संपतो. असे मानले जाते की इस्लामचा पवित्र ग्रंथ कुराण इ.स. 610 मध्ये अवतरला होता, म्हणून हा महिना मुस्लिमांसाठी खूप खास असतो. या काळात लोक शिस्तीचे पालन करतात आणि काहीही न खाता किंवा न पिता उपवास करतात.
इस्लाम धर्मात शाबान महिन्यानंतर रमजान शरीफ महिना येतो. रमजान हा इस्लामिक वर्षातील नववा महिना आहे. मुस्लिम समाजासाठी रमजान महिना अत्यंत पवित्र मानला जातो आणि या महिन्यातील संपूर्ण 30 दिवस ते रोजा करतात. रोजा सुरू करण्यापूर्वी, सकाळी सेहरी करतात आणि संध्याकाळी, सूर्यास्तानंतर, उपवास सोडण्यासाठी इफ्तार करतात. रमजान महिन्यातील 30 दिवसांचे उपवास तीन अशरमध्ये विभागले गेले आहेत. रमजानच्या पहिल्या 10 दिवसांना दया, दुसऱ्या 10 दिवसांना आशीर्वाद आणि शेवटच्या 10 दिवसांना क्षमा म्हणतात.
भारतात रमजानच्या तारखेबाबत संभ्रम आहे. रमजानची सुरुवात चंद्राच्या दर्शनाने होते आणि दुसऱ्या दिवसापासून रोजा पाळला जातो. सोमवार, 11 मार्च 2024 रोजी रमजान शरीफचा चंद्र दिसणार आहे. या रात्री तरावीह पठण केले जाईल आणि पहिल्या उपवासाची सेहरी खाल्ली जाईल. अशा परिस्थितीत 12 मार्च 2024 रोजी पहिला रोजा पाळण्यात येणार आहे. ही तारीख 29 तारखेच्या चंद्रानुसार आहे, जरी चंद्राच्या दर्शनानुसार तारीख पुढे किंवा मागे जाऊ शकते.
रमजान महिन्यात गरीब आणि गरजूंना मदत केली जाते. या काळात मुस्लिम लोक रोजा ठेवतात आणि दिवसभर अल्लाहची पूजा करतात. सर्व मुस्लिम लोकांनी रमजानमध्ये रोजा करणे अनिवार्य मानले जाते. तथापि, लहान मुले आणि शारीरिकदृष्ट्या अस्वस्थ असलेल्यांना रोजा ठेवण्यास सूट देण्यात आली आहे. या पवित्र महिन्यात जकात म्हणजेच दान देणे महत्त्वाचे मानले जाते. जकातमध्ये व्यक्तीला आपल्या वार्षिक उत्पन्नातील अडीच टक्के रक्कम गरजूंना दान करावी लागते.
या वेळी 34 वर्षांनंतर असे घडेल की फेब्रुवारी-मार्च महिन्यांत रमजानचा महिना सौम्य थंडीच्या मध्यभागी असेल. हा वसंत ऋतूचा काळ आहे, त्यामुळे यंदा रमजानही मार्चपासून सुरू होत आहे. तर गेल्या अनेक वर्षांपासून रमजानचा महिना उन्हाळ्याच्या हंगामापासून म्हणजेच एप्रिल महिन्यापासून सुरू होत होता. पण यावेळी रमजान 11 किंवा 12 मार्चपासून सुरू होऊ शकतो.
इस्लाम धर्मातील लोकांसाठी रमजान महिन्याचे विशेष महत्त्व आहे. इस्लामिक मान्यतेनुसार इस्लामचा सर्वात पवित्र ग्रंथ ‘कुराण’ रमजानच्या पवित्र महिन्यात अवतरला. मुस्लिम मशिदींमध्ये तरावीह वाचतात आणि या महिनाभर कुराण पठण करतात.