पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखालील केंद्र सरकारने यावर्षी आतापर्यंत पाच जणांना भारतरत्न देऊन सन्मानित केले आहे. यामध्ये माजी पंतप्रधान पीव्ही नरसिंह राव, चौधरी चरण सिंग, शास्त्रज्ञ एमएस स्वामीनाथन, बिहारचे माजी मुख्यमंत्री कर्पूरी ठाकूर आणि भाजपचे संस्थापक सदस्य लालकृष्ण अडवाणी यांच्या नावांचा समावेश आहे. एकीकडे भारतात पुरस्कार जाहीर होत आहेत, तर शेजारी राष्ट्र पाकिस्तानमध्ये निवडणुकांनंतर सरकार स्थापनेची तयारी सुरू आहे. पण तुम्हाला माहिती आहे का की भारताप्रमाणे पाकिस्तानमध्येही सर्वोच्च नागरी सन्मान दिला जातो.
पाकिस्तानच्या सर्वोच्च सन्मानाचे नाव निशान-ए-पाकिस्तान आहे, जो अनेक भारतीयांनाही देण्यात आला आहे. ज्या व्यक्तीने आपल्या आयुष्यात देशहितासाठी सर्वोच्च कार्य केले असेल, त्याला भारतरत्न दिला जातो, हे आपल्याला आधीच माहित आहे. भारताने यापूर्वीही परदेशी व्यक्तींना भारतरत्न देऊन सन्मानित केले आहे. जाणून घेऊया पाकिस्तानचा सर्वोच्च सन्मान कोणाला आणि का दिला जातो? परदेशी नागरिकांनाही पाकिस्तान आपला सर्वोच्च नागरी सन्मान देतो का?
1957 साली झाली निशान-ए-पाकिस्तानची स्थापना
पाकिस्तानचा सर्वोच्च सन्मान निशान-ए-पाकिस्तानची स्थापना 19 मार्च 1957 रोजी झाली. पाकिस्तानमध्ये स्वातंत्र्यदिनी म्हणजेच 14 ऑगस्ट रोजी नागरी पुरस्कार जाहीर केले जातात. त्यामुळे या दिवशी निशान-ए-पाकिस्तानचे नावही जाहीर केले जाते. मात्र, हा सन्मान बहाल करण्यासाठी 23 मार्च रोजी विशेष सत्कार समारंभाचे आयोजन करण्यात येते. विशेष बाब म्हणजे ज्याला निशान-ए-पाकिस्तानचा पुरस्कार दिला जातो, त्याला त्याच्या नावासोबत ते जोडण्याचा अधिकार असतो.
आतापर्यंत 26 परदेशी नागरिकांचा पाकिस्तानने केला आहे सन्मान
ज्याप्रमाणे भारतरत्न परदेशी नागरिकांना दिला जाऊ शकतो, त्याची उदाहरणे पाकिस्तानी नागरिक सीमंत गांधी म्हणजेच खान अब्दुल गफार खान आणि दक्षिण आफ्रिकेचे माजी राष्ट्रपती नेल्सन मंडेला आहेत, त्याचप्रमाणे निशान-ए-पाकिस्तान परदेशी नागरिकांनाही दिला जाऊ शकतो. तथापि, निशान-ए-पाकिस्तान प्राप्त करणाऱ्या परदेशी नागरिकांची संख्या भारतरत्न प्राप्त करणाऱ्या परदेशींच्या संख्येपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त आहे. आतापर्यंत 26 परदेशींना हा पुरस्कार मिळाला आहे. यामध्ये तीन भारतीय आहेत.
ब्रिटनच्या राणीपासून ते चीनच्या राष्ट्राध्यक्षांपर्यंत यांना मिळाला पुरस्कार
1960 मध्ये पहिल्यांदा परदेशी व्यक्तीला हा सन्मान मिळाला होता. त्यानंतर हा सन्मान ब्रिटनच्या तत्कालीन राणी एलिझाबेथ (द्वितीय) यांना देण्यात आला. पुढच्याच वर्षी म्हणजे 1961 मध्ये अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष आयझेनहॉवर यांना निशान-ए-पाकिस्तानने सन्मानित करण्यात आले. 1969 मध्ये हा सन्मान अमेरिकेचे दुसरे अध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांना देण्यात आला. भारताने केवळ दक्षिण आफ्रिकेचे माजी राष्ट्रपती नेल्सन मंडेला यांना भारतरत्न देऊन सन्मानित केले, तर 1992 मध्ये पाकिस्ताननेही त्यांना निशान-ए-पाकिस्तानने सन्मानित केले आहे. चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग, ली कियांग, हू जिंताओ आणि ली पेंग यांचाही निशान-ए-पाकिस्तान पुरस्काराने सन्मान करण्यात आला आहे.
या भारतीयांना मिळाला आहे निशान-ए-पाकिस्तान
जोपर्यंत निशान-ए-पाकिस्तानचा संबंध आहे, हा सन्मान मिळविणारे पहिले भारतीय भारताचे चौथे पंतप्रधान मोरारजी देसाई होते. 1990 मध्ये त्यांना हा सन्मान मिळाला होता. 1991 मध्ये, त्यांना भारतरत्न देखील प्रदान करण्यात आला आणि यासह ते भारत आणि पाकिस्तान या दोन्ही देशांच्या सर्वोच्च नागरी सन्मानाने सन्मानित होणारे पहिले भारतीय बनले. मोरारजी देसाई यांना हा सन्मान पाकिस्तानचे भारतासोबतचे संबंध सुधारण्यासाठी देण्यात आला होता. पाकिस्तानने 14 ऑगस्ट 2020 रोजी काश्मिरी फुटीरतावादी नेता सय्यद अली शाह गिलानी यांनाही हा सन्मान दिला आहे. दाऊदी बोहरा समाजाचे नेते मुफद्दल सैफुद्दीन यांना गेल्या वर्षीच निशान-ए-पाकिस्तानचा पुरस्कार मिळाला होता.
नीरजा भानोत यांना मिळाला तमगा-ए-इन्सानियत
पाकिस्तानने फ्लाइट पर्सर नीरजा भानोत यांना आणखी एका नागरी सन्मानाने सन्मानित केले होते. हायजॅकची नायिका म्हणून जगभरात ओळखल्या जाणाऱ्या नीरजाला पाकिस्तानने मरणोत्तर तमगा-ए-इन्सानियत पुरस्काराने सन्मानित केले, कारण तिने पाकिस्तानातील कराची येथे अपहृत पॅन एम-73 विमानातील सर्व प्रवाशांचे प्राण वाचवले होते. या पराक्रमामुळे भारताने आपल्या लाडक्या मुलीला मरणोत्तर अशोक चक्र प्रदान केले होते. हा सन्मान मिळवणाऱ्या त्या पहिल्या महिला आणि सर्वात तरुण महिला होत्या. 2005 मध्ये अमेरिकेने नीरजा यांना मरणोत्तर जस्टिस फॉर क्राइम पुरस्काराने सन्मानित केले होते.
पाकिस्तानचे इतर नागरी सन्मान
पाकिस्तानच्या इतर नागरी सन्मानांमध्ये निशान-ए-शुजात, निशान-ए-खिदमत, निशान-ए-इम्तियाज आणि निशान-ए-कुझाद-जे-आझम यांचा समावेश आहे. हिलाल-ए-पाकिस्तान, हिलाल-ए-शुजात, हिलाल-ए-इम्तियाज, हिलाल-ए-कायद-ए-आझम, हिलाल-ए-खिदमत, सितारा-ए-पाकिस्तान, सितारा-ए-शुजात, सितारा-ए- इम्तियाज, सितारा-ए-कायद-ए-आझम, सितारा-ए-खिदमत, तमगा-ए-पाकिस्तान, तमगा-ए-शिजात, तमगा-ए-इम्तियाज, तमगा-ए-कायद-ए-आझम आणि तमगा-ए-खिदमतचाही पाकिस्तानच्या नागरी सन्मानांमध्ये समावेश आहे.