रामायणातील दुष्ट पात्रांपैकी एक शूर्पणखा ही रावणाची बहीण होती. शूर्पणखामध्ये देखील राक्षसी शक्ती होती, ज्याद्वारे ती तिचे स्वरूप बदलू शकत होती. शूर्पणखाचे आधीच लग्न झाले होते. पौराणिक कथेनुसार शूर्पणखा ही राक्षस कुळातील कन्या होती आणि रावण शूर्पणखाच्या लग्नावर रागावत असे, कारण तिचा नवरा राक्षस कुळातील होता, परंतु शूर्पणखाच्या फायद्यासाठी त्याने दुसऱ्या कुळातील लग्न स्वीकारले. प्रश्न असा पडतो की जेव्हा रावणाने शूर्पणखाचे लग्न स्वीकारले होते, तेव्हा तो तिच्या दुर्दैवाचे कारण कसा बनला? ते या लेखात जाणून घेऊया.
शूर्पणखाच्या पतीचे नाव विद्युतजीव होते आणि तो कालकेय नावाच्या राजाचा सेनापती होता. जेव्हा रावणाने संपूर्ण जग जिंकण्यासाठी युद्ध सुरू केले. मग एका ठिकाणी त्याचा सामना विद्युतजीवाशी झाला, ज्यामध्ये रावणाने आपल्या बहिणीच्या पतीचा वध करून विजय मिळवला होता. शूर्पणखाला जेव्हा हे कळले, तेव्हा तिला तिचा भाऊ रावणाचा खूप राग आला. या घटनेनंतर शूर्पणखाने तिचा भाऊ रावण हाच आपल्या दुर्दैवाचे कारण मानायला सुरुवात केली.
रामायणानुसार, असेही मानले जाते की रावणाची बहीण होण्यापूर्वी शूर्पणखाला रावणाचा नाश हवा होता. पतीच्या मृत्यूमुळे रागाच्या भरात तिने रावणाला शाप दिला की एक दिवस माझ्यामुळे त्याचा नाश होईल. याच कारणामुळे शूर्पणखाने राम आणि लक्ष्मण यांच्याशी वैर केले आणि आपली अवस्था दाखवून रावणाला सीतेचे अपहरण करण्यास प्रवृत्त केले. सीतेच्या अपहरणामुळे रावणाचा अंत झाला.
शूर्पणखाने पंचवटीला जाऊन प्रभू राम आणि लक्ष्मण यांच्यासमोर लग्नाचा प्रस्ताव ठेवला आणि सीतेवर हल्ला केल्यानंतर लक्ष्मणाने रागाच्या भरात तिचे नाक कापले. पौराणिक कथेनुसार असे मानले जाते की ज्या ठिकाणी शूर्पणखाचे नाक कापले गेले ते ठिकाण नाशिक या नावाने प्रसिद्ध झाले.