तुम्ही आजपर्यंत अनेक यशोगाथा ऐकल्या असतील आणि वाचल्या असतील, पण कोणीतरी लोकांना खायला घालूनही करोडपती होऊ शकतो, असे तुम्ही कधी ऐकले आहे का? होय, आज आम्‍ही तुम्‍हाला अशाच एका व्‍यक्‍तीबद्दल सांगणार आहोत, ज्याने लोकांचे पोट भरून करोडो रुपये आणि 2000 कोटींची कमाई केली आहे. झोमॅटोचे दीपंदर गोयल यांना एकेकाळी अन्न मिळवण्यासाठी रांगेत उभे राहावे लागत होते, मात्र आता ते लोकांच्या घरी अन्न पोहोचवून करोडो रुपये कमवत आहेत.
खरे तर गोयल, जेव्हा ऑफिसमध्ये काम करायचे, तेव्हा जेवणाच्या वेळेत कॅफेटेरियामध्ये गर्दी असायची. मेनू पाहण्यासाठी संपूर्ण कर्मचारी लांबच लांब रांगेत उभे असत. त्यामुळे वेळेचा अपव्यय तर कधी-कधी योग्य आहारही मिळत नव्हता. प्रत्येकाला समस्या होत्या, पण त्यावर उपाय काय हे कोणालाच माहीत नव्हते.
मग दीपंदरला एक कल्पना सुचली. त्यांनी ऑफिसच्या कॅफेटेरियाचा मेनू स्कॅन करून वेबसाइट तयार करून त्यावर पोस्ट टाकली. मेनू ऑनलाइन झाल्यापासून त्यावर हिट्स वाढू लागल्या. दीपंदरची हिंमतही वाढली. यातून प्रेरणा घेऊन काहीतरी चांगले करण्याचा विचार केला.
दीपंदरला अशी वेबसाइट बनवायची होती, जेणेकरून लोकांना दिल्लीतील सर्व हॉटेल्स आणि रेस्टॉरंटची माहिती घरबसल्या मिळू शकेल. त्यांनी त्यांचा मित्र प्रसून जैन यांच्यासोबत फूडलेट नावाचा उपक्रम सुरू केला. त्यानंतर काही काळानंतर प्रसून मुंबईला गेला आणि फूडलेट चालवण्यात अडचणी येऊ लागल्या. यानंतर फूडबे तयार करण्यात आले, ज्यावर देशभरातील 2000 रेस्टॉरंटची यादी करण्यात आली. मग व्यवसाय मोठा करायचा असेल, तर त्याकडे सतत लक्ष देणे गरजेचे असते. 2010 मध्येच त्यांनी Foodibay चे नाव बदलून Zomato केले.
Zomato कसे कमावते? प्रत्यक्षात त्याच्या कमाईचे अनेक मार्ग आहेत. सर्व प्रथम, रेस्टॉरंट जाहिरात. कंपनी आपल्या अॅपवर रेस्टॉरंटची दृश्यमानता वाढवण्यासाठी पैसे आकारते. हे अॅपवर जाहिराती देखील चालवते, ज्यातून ते सुमारे 75 टक्के उत्पन्न मिळवते. दुसरे म्हणजे वितरण शुल्क. कंपनी ग्राहकांकडून डिलिव्हरी शुल्क आकारते, जी डिलिव्हरी करणारी व्यक्ती आणि कंपनी यांच्यात विभागली जाते.
कंपनी इव्हेंट जाहिरातीद्वारे पैसे देखील कमवते. हे त्याच्याशी संबंधित रेस्टॉरंटसाठी अनेक कार्यक्रम आयोजित करते आणि त्यासाठी त्यांच्याकडून काही रक्कम आकारते. Zomato च्या विशेष सुविधा मिळवण्यासाठी, झोमॅटो गोल्ड सारखे लॉयल्टी प्रोग्राम देखील चालवले आहेत. सल्ला सेवा हा देखील कंपनीसाठी कमाईचा एक मार्ग आहे. जेव्हा कोणत्याही रेस्टॉरंटला नवीन आउटलेट किंवा शाखा उघडण्यासाठी क्षेत्रासंबंधी सल्ला आवश्यक असतो, तेव्हा ती त्यांना सल्ला देते. त्याबदल्यात शुल्क आकारले जाते.
जोपर्यंत आर्थिक कामगिरीचा संबंध आहे, झोमॅटो नफ्यात आहे. सप्टेंबरच्या तिमाहीत कंपनीला 200 कोटी रुपयांचा नफा झाला होता, तर वर्षभरापूर्वी याच तिमाहीत कंपनीला 186 कोटी रुपयांचा तोटा झाला होता. 947 कोटी रुपयांच्या या डीलमध्ये सॉफ्टबँकेला सुमारे 100 कोटी रुपयांचा नफा झाला. असे सांगण्यात येत आहे की सॉफ्टबँक येत्या काही दिवसांत झोमॅटोमधील आपले उर्वरित स्टेक देखील विकू शकते. कंपनीचे बाजार मूल्य आज 2000 कोटी रुपयांच्यावर आहे. सप्टेंबर तिमाहीत त्याची ब्रँड व्हॅल्यू 2,848 कोटी रुपये झाली आहे.
ब्रोकरेज फर्म HSBC ने Zomato खरेदी करण्याचा आपला सल्ला कायम ठेवला आहे. HSBC म्हणते की हायपरलोकल सेगमेंट झोमॅटोसाठी दीर्घकालीन एक मोठा व्यवसाय बनू शकतो.