दारू किती वाईट आहे… काय आहे ड्राय जानेवारी संकल्पना आणि ती जगभर कशी झाली लोकप्रिय?


नवीन वर्षाच्या पार्ट्यांचा कालावधी संपला आहे. त्यानंतर आता ड्राय जानेवारीची चर्चा सुरू झाली आहे. जो वर्षाच्या पहिल्या महिन्यात साजरा केला जातो. त्याची सुरुवात जरी ब्रिटनपासून झाली असली, तरी आता जगातील अनेक देशांमध्ये त्याचा प्रभाव दिसून येत आहे. ड्राय जानेवारी म्हणजे दारूमुक्त जानेवारी. यावर विश्वास ठेवणारे लोक हा महिनाभर दारूपासून दूर राहतात. 2013 मध्ये ब्रिटिशांच्या या उपक्रमाला सुरुवात होऊन 10 वर्षांहून अधिक काळ लोटला आहे. अशा स्थितीत ड्राय जानेवारीच्या नावाखाली केवळ महिनाभर दारू का दूर ठेवली जाते आणि त्याचे फायदे काय, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.

ब्रिटिश धर्मादाय संस्था अल्कोहोल चेंज यूकेने 2013 मध्ये याची सुरुवात केली. जानेवारीत जर आपण लोकांना दारूपासून दूर ठेवू शकलो, तर किमान महिनाभर तरी आपण अधिकाधिक लोकांना दारूपासून दूर ठेवू शकू, असे या संस्थेचे म्हणणे आहे. या संस्थेची सुरुवात ब्रिटिश महिला एमिली रॉबिन्सन यांनी केली होती. फेब्रुवारी 2011 मध्ये तिने हाफ मॅरेथॉनमध्ये भाग घेतला आणि त्याची तयारी करत असतानाच तिने संपूर्ण जानेवारीपर्यंत दारूपासून दूर राहण्याचा निर्णय घेतला.

यादरम्यान त्यांना असे अनेक अनुभव आले, जे त्यांच्यासाठी धक्कादायक होते. तिने हे तिच्या मित्रांसोबत शेअर केले आणि अशा प्रकारे एक धर्मादाय गट तयार करण्याचा विचार केला ज्यामुळे लोकांना यासाठी प्रेरणा मिळेल.

एमिली रॉबिन्सनने महिनाभर दारू सोडली, तेव्हा तिला अनेक फायदे मिळाले. यानंतर तिने आपले अनुभव लोकांशी शेअर करण्यास सुरुवात केली. सन 2013 पासून एका धर्मादाय संस्थेच्या माध्यमातून ड्राय जानेवारीला सुरुवात केली. सोशल मीडियावर त्याला सर्वाधिक लोकप्रियता मिळाली. हळूहळू ही संकल्पना जगभर पसरली आणि त्याच धर्तीवर काही देशांमध्ये ड्राय जुलैही सुरू झाला.

इतिहासात डोकावले, तर त्याचा दुस-या महायुद्धाशीही संबंध असल्याचे लक्षात येईल. 1942 मध्ये, फिनलंड सरकारने सोव्हिएत युनियनविरुद्धच्या युद्धाच्या प्रयत्नांदरम्यान मोठ्या प्रमाणात एकत्रीकरण सुरू केले. त्यांनी याला “रायटीयस जानेवारी” म्हटले. म्हणजे शांत जानेवारी. फिनिश सरकारने आपल्या लोकांना संसाधने वाचवण्यासाठी किमान जानेवारी महिना अल्कोहोलपासून दूर राहण्यास प्रोत्साहित केले. हा उपक्रम वृत्तपत्रे आणि मासिकांच्या माध्यमातून लोकांपर्यंत पोहोचला आणि लोकांनी प्रतिसाद दिला. हा मोठा बदल होता. ही मोहीम फिनलंडच्या इतिहासातील सर्वात यशस्वी मोहिमांपैकी एक होती.

महिनाभर दारू सोडल्यास काय फायदा होईल यावरही संशोधन करण्यात आले. ब्रिटिश मेडिकल जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या संशोधनात म्हटले आहे की, ड्राय जानेवारीचा लोकांवर मोठा प्रभाव पडतो. त्यामुळे त्यांची झोप सुधारते. त्यांची उर्जा पातळी वाढते. मानसिक आरोग्य सुधारते. त्वचेचा रंग सुधारतो. या सवयीमुळे वजन नियंत्रित ठेवण्यास, रक्तदाब आणि कोलेस्टेरॉल सामान्य पातळीवर आणण्यास मदत होते, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.