मृत्यू हे जीवनाचे अंतिम आणि न बदलणारे सत्य आहे. जे कोणीही टाळू शकत नाही. गरुड पुराणानुसार जो कोणी या जगात जन्माला येईल, त्याचा मृत्यू निश्चित आहे. हिंदू धर्मात मृत्यूनंतर अंतिम संस्कार केले जातात आणि त्याच्याशी संबंधित अनेक नियम आहेत. त्यापैकी एक मुलाने मुखाग्नि देण्याची प्रथा.
हिंदू धर्माच्या परंपरेनुसार, कुटुंबातील कोणत्याही सदस्याच्या मृत्यूनंतर, कुटुंबातील मुलगा चितेला मुखाग्नि देऊ शकतो. मुलींना अंत्यसंस्कार करण्यास मनाई आहे, पण त्यामागे एक धार्मिक श्रद्धाही आहे.
हिंदू धर्मात, अंत्यसंस्कार हा वंशपरंपरेचा एक भाग आहे आणि मुली लग्नानंतर दुसऱ्या कुटुंबाचा भाग झाल्यामुळे, त्या मृत व्यक्तीला मुखाग्नि देत नाहीत. मात्र, कुटुंबात मुलगा किंवा वडील नसल्यास अशा परिस्थितीत मुलीही अंत्यसंस्कार करतात.
मृत्यूनंतर कुटुंबातील सदस्य पूर्वज बनतात आणि कोणत्याही सदस्याच्या अंतिम संस्कारात वंशजांना सहभागी होणे बंधनकारक असते, त्यामुळे मृत व्यक्तीचे अंतिम संस्कार पुत्राकडून केले जातात.
शास्त्रात असे सांगितले आहे की पुत्र हा शब्द दोन अक्षरांनी बनलेला आहे. ‘पु’ म्हणजे नरक आणि ‘त्रा’ म्हणजे मोक्ष. यानुसार, पुत्राचा अर्थ असा आहे की जो पित्याला नरकातून सोडवतो, म्हणजे जो पिता किंवा मृत व्यक्तीला उच्च स्थानावर नेतो. या कारणास्तव, सर्व अंतिम संस्कार करण्याचा पहिला अधिकार पुत्राला देण्यात आला आहे.
त्याचवेळी, यामागचे दुसरे कारण म्हणजे जसे मुलगी लक्ष्मीच्या रूपात असते, त्याचप्रमाणे पुत्राला विष्णूचे तत्व मानले जाते. येथे विष्णू तत्व म्हणजे पालनपोषण करणारा, म्हणजेच कुटुंबातील सदस्य जो संपूर्ण घराची काळजी घेतो आणि कुटुंबातील सदस्यांची देखभाल करतो. मात्र, आता मुलीही ही जबाबदारी पूर्ण करण्यास सक्षम आहेत.
आजच्या युगात मुलीही अंत्यसंस्कार करतात आणि वडिलांच्या मृत्यूनंतर घराची संपूर्ण जबाबदारी पार पाडतात.