भारतीय उद्योग क्षेत्रातील सर्वात प्रतिष्ठित व्यक्तींपैकी एक असलेले रतन टाटा बुधवारी 86 वर्षांचे झाले. या वयातही ते अतिशय सक्रिय आणि साधे जीवन जगतात. त्यांच्या जीवनातील अशा अनेक कथा आहेत, ज्या त्यांच्या यशस्वी उद्योजक असण्याचे रहस्यच उलगडत नाहीत, तर आज अनेक लोकांसाठी ‘जीवन अनुभवाचा धडा’ बनल्या आहेत. अशीच एक घटना 2008 ची आहे, जी तुम्हाला ‘खीर थंड करण्याचे’ म्हणजेच ‘धीराने आणि योग्य वेळेची वाट पाहण्याचे’ कौशल्य शिकवू शकते.
2008 हे वर्ष रतन टाटा यांच्या आयुष्यातील सर्वात महत्त्वाचे वर्ष होते. यावर्षी जगातील सर्वात स्वस्त कार टाटा नॅनो मिळाली. ही कार केवळ रतन टाटा यांचा ड्रीम प्रोजेक्ट नव्हता. उलट त्यासाठी त्यांनी अनेक संकटेही सोसली, त्यात बंगालची ‘सिंगूर चळवळ’ महत्त्वाची आहे. तथापि, हे ते वर्ष होते, जेव्हा त्यांनी आपल्या 10 वर्षांच्या अपमानाचा बदला घेतला.
2008 मध्ये जगाला आर्थिक मंदीचा सामना करावा लागला. त्याचा प्रभाव भारतात कमी झाला, पण पाश्चात्य देशांतील अनेक कंपन्या दिवाळखोरीच्या उंबरठ्यावर पोहोचल्या. यापैकीच एक होती, फोर्ड ही जगातील आघाडीची कार कंपनी, जी दिवाळखोरीच्या उंबरठ्यावर पोहोचली होती. मग रतन टाटांनी एक प्रकारे ‘आपत्तीत संधी’ पाहून कंपनीची लक्झरी कार ब्रँड ‘जॅग्वार लँड रोव्हर’ विकत घेतली. हा त्याचा फोर्ड विरुद्ध सुमारे 10 वर्ष जुना सूड होता. परिस्थिती अशी होती की फोर्ड कंपनीचे मालक बिल फोर्ड भारतात आले होते आणि टाटांनी JLR खरेदी करून त्यांच्या कंपनीवर मोठा ‘उपकार’ केला होता, असे त्यांचे म्हणणे होते.
वास्तविक, ही गोष्ट 1999 मध्ये सुरू झाली, जेव्हा रतन टाटा यांची कार कंपनी टाटा मोटर्समध्ये मोठ्या प्रमाणात तोटा होत होता. त्यावेळी त्याने फोर्डला आपली पॅसेंजर कार युनिट विकण्याचा निर्णय घेतला. याबाबत त्यांनी फोर्डचे प्रमुख बिल फोर्ड यांची भेट घेतली असता, बिल फोर्ड यांनी रतन टाटा यांना विचारले, जर त्यांना कारबद्दल काहीच माहिती नव्हते, तर त्यांनी ती का बनवायला सुरुवात केली. टाटाचा कार व्यवसाय विकत घेऊन फोर्ड मोठा ‘उपकार’ करणार आहे. त्यावेळी रतन टाटा यांनी हा अपमान मनावर घेतला, पण त्यांनी धीर धरला आणि योग्य वेळेची वाट पाहिली.
रतन टाटा यांनी आपला कार व्यवसाय विकला नाही, तर त्याला नवा आकार देऊन त्याचे पुनरुज्जीवन केले. ‘जॅग्वार लँड रोव्हर’नेही असेच केले, ‘दगडा’चे ‘सोने’ केले.