ब्लड कॅन्सर हा सर्वात गंभीर आजारांपैकी एक आहे, पण आता सरकारकडून परवानगी मिळाल्यानंतर सुमारे महिनाभरानंतर, ब्लड कॅन्सरला दूर करणारी Chimeric Antigen Receptor (CAR)-T सेल थेरपी हॉस्पिटलमध्ये दाखल झाली आहे. ही थेरपी देशातील सुमारे 15 रुग्णालयांमध्ये सुरू करण्यात आली आहे, जिथे पुढील एक वर्षात 1,000 ब्लड कॅन्सरच्या रुग्णांवर उपचार करण्याचे लक्ष्य ठेवण्यात आले आहे. उत्तर भारतात या तंत्रज्ञानासाठी मॅक्स हेल्थकेअरसोबत करार करण्यात आला आहे. येथे दोन रुग्णांनीही या थेरपीद्वारे उपचारासाठी नोंदणी केली आहे.
हे तंत्रज्ञान कर्करोगाच्या रुग्णाच्या रोगप्रतिकारक पेशींवर आधारित आहे. CAR-T थेरपीमध्ये, रोगप्रतिकारक पेशी रुग्णाकडून घेतल्या जातात आणि नंतर प्रयोगशाळेत अनुवांशिकरित्या तयार केल्या जातात, म्हणजेच सोप्या भाषेत समजल्यास, रुग्णाच्या पेशी कर्करोगाशी लढण्यास सक्षम बनविल्या जातात. एकदा या पेशी कर्करोगाशी लढण्यास सक्षम झाल्या की, त्या पुन्हा रुग्णामध्ये दाखल केल्या जातात. शास्त्रज्ञांना असे आढळून आले आहे की 80 टक्के प्रकरणांमध्ये ते या थेरपीमध्ये यशस्वी झाले आहेत आणि कर्करोगाचा पराभव करण्यात त्या यशस्वी झाल्या आहेत.
कर्करोगाचा वाढता धोका लक्षात घेऊन, 2018 मध्ये, IIT मुंबईतील संशोधकांनी त्यांचे लिम्फोमा आणि ल्युकेमिया रक्त कर्करोगावर संशोधन सुरू केले आणि 2021 मध्ये त्यांनी ही CAR-T सेल थेरपी क्लिनिकल चाचण्यांसाठी पाठवली. मुंबईच्या टाटा कॅन्सर हॉस्पिटलसह देशातील अनेक मोठ्या वैद्यकीय संस्थांना या क्लिनिकल ट्रायलमध्ये ते सुरक्षित आणि 80 टक्के प्रभावी ठरले आहे.
या क्लिनिकल चाचणीच्या यशानंतर, 12 ऑक्टोबर रोजी केंद्रीय औषध मानक नियंत्रण संस्थेने देशातील इतर रुग्णालयांना या थेरपीच्या वापरासाठी परवानगी आणि मान्यता दिली आहे. या थेरपीच्या वापरासाठी देशातील 15 रुग्णालयांशी करार करण्यात आले आहेत.
CAR-T सेल थेरपी संदर्भात जगातील पहिला प्रयत्न 2009 ते 2010 दरम्यान अमेरिकन शास्त्रज्ञांनी सुरू केला होता. तथापि, या चाचणीला 2018 मध्ये सरकारी परवानगी मिळाली आणि त्यानंतर 2018 मध्ये भारतीय शास्त्रज्ञांनी यावर संशोधन सुरू केले. अमेरिकेशिवाय आता भारत, स्पेन, जर्मनी आणि चीनमध्ये हे तंत्रज्ञान वापरले जाते. या थेरपीसाठी सुमारे 30 ते 35 लाख रुपये खर्च येणार आहे. पण लवकरच ते स्वस्त होईल अशी अपेक्षा आहे. या थेरपीच्या मदतीने ब्लड कॅन्सरच्या रुग्णांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.