भारतीय कंपनी इंटरग्लोब एंटरप्राइज, अमेरिकन स्टार्टअप आर्चर एव्हिएशनच्या सहकार्याने 2026 पर्यंत भारतात इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी आणण्याच्या तयारीत आहे. ती दिल्ली आणि मुंबईसारख्या शहरांमध्ये चालवले जाईल. इंटरग्लोब एंटरप्राइझची उपकंपनी देशातील आघाडीची खाजगी हवाई सेवा इंडिगो चालवते, जी केवळ देशातच नाही, तर परदेशातही प्रवाशांची वाहतूक करते.
आर्चर एव्हिएशनने गेल्या महिन्यातच संयुक्त अरब अमिरातीसोबत अमेरिकेबाहेर पहिला करार केला आहे. भारत हे त्याचे दुसरे लक्ष्य आहे. अशा प्रकारे, 2026 मध्ये UAE आणि भारतात एकाच वेळी हवाई टॅक्सी सेवा सुरू होण्याची शक्यता आहे.
भारतात, ही सेवा प्रथम दिल्लीपासून सुरू होईल आणि मुंबई आणि बेंगळुरूपर्यंत पोहोचेल. यानंतर ते दुसऱ्या शहरात पुन्हा सुरू होईल. या दोन्ही कंपन्यांचे म्हणणे आहे, की ते या सेवेला ऑन-रोड किमतीशी जुळवून घेतील, जेणेकरून अधिकाधिक लोकांना याचा लाभ घेता येईल. कारण ही इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी रस्त्याने 60 ते 90 मिनिटांत पूर्ण केले जाणारे अंतर जास्तीत जास्त सात-आठ मिनिटांत पूर्ण करेल, अशा परिस्थितीत जामपासून सुटका होण्याचे साधन होईल आणि लोकांचा वेळही वाचेल.
आर्चर एव्हिएशन इलेक्ट्रिक वर्टिकल टेक ऑफ आणि लँडिंग एअरक्राफ्ट बनवते. ही विमाने पूर्णपणे पर्यावरणपूरक आहेत. ही एअर टॅक्सी पायलटसह पाच जणांना घेऊन 160 किलोमीटरपर्यंत उड्डाण करू शकते. दोनशे एअर टॅक्सीसह ही सेवा भारतात सुरू करण्याचा दोन्ही कंपनीचा मानस आहे. चार्टर, लॉजिस्टिक, वैद्यकीय आणीबाणी इत्यादींसाठी त्यांचा वापर करण्याची कंपनीची योजना आहे.
यावर्षी बेंगळुरू येथे झालेल्या एरो इंडिया शोमध्ये भारताने प्रथमच इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी पाहिली गेली होती. ही टॅक्सी ताशी 160 किलोमीटर वेगाने दोनशे किलोमीटरचा प्रवास करू शकते. या दोन सीटर टॅक्सीमध्ये दोन क्विंटल सामानही नेऊ शकते. त्यामुळे भारतात एअर टॅक्सी सेवा सुरू करण्याबाबत चर्चा सुरू झाली.
चीनने गेल्या महिन्यात एअर टॅक्सी चालवण्यास परवानगी दिली आहे. चीन सरकारने एहांग नावाच्या कंपनीला ही परवानगी दिली आहे. ही दोन आसनी एअर टॅक्सी सेंट्रलाइज्ड कमांडद्वारे चालवली जाईल. त्याचा कमाल वेग ताशी 128 किलोमीटर आहे. ही इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी एकदा चार्ज केल्यानंतर 30 किलोमीटरपर्यंत प्रवास करू शकेल. चीन ते ताशी दोनशे किलोमीटरपर्यंत वाढवण्याचे काम करत आहे.
ऑलिम्पिक 2024 चे यजमान देश फ्रान्सनेही इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी सुरू करण्याचा दावा केला आहे. सुरुवातीला ते पॅरिसच्या एअर टर्मिनल्स दरम्यान वापरले जाईल. नंतर ते वैद्यकीय गरजांसाठी वापरण्याची योजना आहे. ही देखील दोन आसनी एअर टॅक्सी आहे, ज्यामध्ये एक पायलट आणि एक प्रवासी प्रवास करू शकतील. पॅरिस एअरपोर्ट ऑपरेटर ग्रुप अखेरीस एअर टॅक्सी नेटवर्क तयार करण्याचा मानस आहे.
टॅक्सी ऑपरेटर कंपनी Uber ने 2018 मध्ये देशात एअर टॅक्सी चालवण्याची घोषणा केली होती आणि ती 2025 पर्यंत भारतात एअर टॅक्सी सेवा सुरू करेल. योजनेनुसार, दिल्ली, मुंबई आणि बंगळुरू सारख्या शहरांमध्ये ती प्रथम सुरू केली जाणार आहे. उबेर एव्हिएशनचे एरिक म्हणाले होते की ते 2023 मध्ये अमेरिकेतील डॅलस आणि लॉस एंजेलिसमध्ये त्यांची सेवा सुरू करतील. त्यानंतर हळूहळू ही सेवा भारत, ऑस्ट्रेलिया, जपान, फ्रान्स आणि ब्राझीलमध्ये सुरू केली जाईल.
चीनने 2022 मध्ये संयुक्त अरब अमिरातीमध्ये हवाई टॅक्सीची चाचणी देखील केली होती. पण आता आर्चर एव्हिएशनने करार केला आहे. हरियाणाचे मुख्यमंत्री मनोहर लाल खट्टर यांनी 2021 मध्ये चंदीगड ते हिसार दरम्यान देशातील पहिली हवाई टॅक्सी सेवा सुरू केली. नंतर इतर मार्गांवर त्याचा विस्तार करण्यात येणार होता, मात्र छोट्या विमानांचा वापर करून ही सेवा सुरू करण्यात आली.
अशाप्रकारे असे म्हणता येईल की जगातील हवाई टॅक्सी सेवा अद्याप सुरुवातीच्या टप्प्यातून जात आहे. मात्र आतापर्यंतच्या विकासाच्या प्रवासामुळे येत्या काही वर्षांत जगातील अनेक शहरांमध्ये इलेक्ट्रिक एअर टॅक्सी आकाशात उडताना दिसतील, अशी आशा निर्माण झाली आहे.