दिवाळीच्या ठीक तीन दिवसांनी भाऊबीज हा सण साजरा केला जातो. यावर्षी भाऊबीज 15 नोव्हेंबरला येत आहे. रक्षाबंधनाप्रमाणेच भाऊबीज हा देखील भाऊ-बहिणीचा सण आहे. या दिवशी सर्व बहिणी आपल्या भावाच्या दीर्घायुष्याची कामना करतात आणि व्रत देखील पाळतात.ज्याप्रमाणे रक्षाबंधनाच्या दिवशी बहिणी आपल्या भावाच्या मनगटावर धागा बांधतात, त्याचप्रमाणे भाऊबीजच्या दिवशी बहिणीही आपल्या भावाच्या मनगटावर धागा बांधतात. त्यांच्या बांधवांना रोली आणि माऊली बांधून आशीर्वाद घेतात. यानंतर, ती तिच्या भावाला मिठाई खाऊ घालते आणि त्याला नारळ देते.
दिवाळी सोबतच भाऊबीज हा सण भारतभर मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. वेगवेगळ्या ठिकाणी तो साजरा करण्याच्या वेगवेगळ्या समजुती आहेत. उत्तर भारतात, बहिणी आपल्या भावांना टिळा आणि अक्षता भेट म्हणून देतात, तर पूर्व भारतात, शंख फुंकल्यानंतर टिळा केल्यानंतर काहीही भेट देण्याची परंपरा आहे. या दिवशी बहिणी आपल्या भावाच्या दीर्घायुष्यासाठी उपवास ठेवतात आणि भावाला भोजन दिल्यावरच उपवास सोडतात.
भाऊबीजेला टिळा लावल्यानंतर भावाला भोजन देण्याची धार्मिक श्रद्धा आहे. असे म्हटले जाते की जी बहीण पूर्ण भक्ती आणि आदराने टिळा आणि भोजन अर्पण करते आणि जो भाऊ आपल्या बहिणीचा आदरातिथ्य स्वीकारतो, त्यांच्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात आणि यमराजाचे भय नसते.
भावाने बहिणीच्या घरी जाऊन अन्न खाल्ल्यास अकाली मृत्यूपासून वाचू शकतो, असा समज आहे. असे म्हटले जाते की जर भाऊ-बहिणींनी हा सण पूर्ण विधीपूर्वक साजरा केला, तर अपघातात त्यांचा मृत्यू होण्याची शक्यता खूप कमी होते. तसेच भाऊबीज साजरी केल्याने बहिणी आणि भावांना सुख, समृद्धी, संपत्ती आणि धन प्राप्त होते.
स्कंदपुराणातील कथेनुसार भगवान सूर्य आणि त्यांची पत्नी संग्या यांना मुलगा यमराज आणि मुलगी यमुना ही दोन मुले होती. यम पापींना शिक्षा देत असे. यमुना मनाने शुद्ध होती आणि लोकांचे हाल पाहून तिला वाईट वाटले, म्हणून ती गोलोकात राहिली. एके दिवशी बहीण यमुनेने भाऊ यमराजाला गोलोकात भोजनासाठी बोलावले, तेव्हा यमाने आपल्या बहिणीच्या घरी जाण्यापूर्वी नरकवासीयांना मुक्त केले.
दुसऱ्या कथेनुसार नरकासुराचा पराभव करून भगवान श्रीकृष्ण आपली बहीण सुभद्राला भेटायला गेले, तेव्हापासून हा दिवस भाऊबीज म्हणून साजरा केला जातो. सुभद्राप्रमाणे कपाळावर टिळा लावून भावाचा सन्मान केल्याने भावा-बहिणीतील प्रेम वाढते, असे मानले जाते. या दिवशी भाऊ-बहीण एकत्र यमुनेत स्नान करतात, असाही समज आहे. या दिवशी जर तुम्ही मनापासून तुमच्या पापांची क्षमा मागितली, तर यमराज तुम्हाला क्षमा करतात.