वयाच्या 12 व्या वर्षी घर सोडणाऱ्या ‘अभिनेत्या’ने जगाला दिली अत्याधुनिक शिलाई मशीन


असे म्हणतात की प्रतिभा ही सुविधा आणि साधनांवर अवलंबून नसते. तुमच्यात फक्त पॅशन असणे आवश्यक आहे. अशीच एक प्रेरणादायी कहाणी आहे वयाच्या 12 व्या वर्षी घर सोडलेल्या आयझॅक मेरिट सिंगरची. तो अमेरिकेतील न्यूयॉर्क शहरात राहत होता. त्याला अभिनयाची आवड होती, पण आपला उदरनिर्वाह करण्यासाठी त्याने मेकॅनिकच्या दुकानात मदतनीस म्हणून काम केले. 10 वर्षे रंगभूमीही केली आणि आपला छंद जोपासला.

27 ऑक्टोबर 1811 रोजी जन्मलेल्या गायकाने मेकॅनिक म्हणून काम करताना प्रयोग करत राहिला. तो मानवांना मदत करण्यासाठी साधने तयार करण्यासाठी ओळखला जातो. परंतु त्यांचा सर्वात लोकप्रिय प्रयत्न आधुनिक शिवणकामाचे यंत्र बनला, ज्याला जग सिंगर या नावाने ओळखते.

1839 मध्ये सिंगरने पहिल्यांदा खडकात छिद्र पाडण्यासाठी मशीन बनवली. नंतर लाकूड आणि धातू कापण्यासाठी मशीन बनवली. हे सर्व चालले. दरम्यान, 1851 मध्ये त्यांना शिलाई मशीन बनवायला मिळाली. त्यांनी ते मशीन फक्त दुरुस्तच केले नाही, तर आणखी चांगले मशीन बनवण्याचा संकल्प केला आणि केवळ 11 दिवसांच्या अथक परिश्रमानंतर ते बनवले आणि जगासमोर सादर केले. हे यंत्र सिंगर म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

जगाला पहिले आधुनिक शिलाई मशीन दिल्यानंतर त्यांनी एक कंपनी स्थापन केली, जी अमेरिकेची पहिली बहुराष्ट्रीय कंपनी म्हणून ओळखली जाऊ लागली. त्याचा पहिला कारखाना न्यूयॉर्कमध्ये स्थापन झाला. हाताने चालणारी ही मशीन त्यावेळी 10 डॉलरमध्ये उपलब्ध होती. काही वर्षांतच हे यंत्र जगभर लोकप्रिय झाले. सिंगरला पेटंटही मिळाले. तेव्हापासून या मशीनमध्ये सातत्याने सुधारणा होत आहे.

जे यंत्र आधुनिक आहे आणि हाताने चालते असे सांगितले जात होते, ते पायी चालायला लागले आणि मग ते विजेवर चालायला लागले आणि अनेक सुविधांसह आता आपल्यासमोर आहे. त्याचे प्रयत्न हे महिला सक्षमीकरणाचे एक मजबूत शस्त्र ठरले. सिंगर मशीनने प्रत्येक घरात आपले स्थान निर्माण केले. आज जगात अनेक ब्रँड्सची शिलाई मशीन उपलब्ध असली तरी तिला आधुनिक टच देण्याचे श्रेय फक्त सिंगरलाच जाते.

इतरांनी शिवलेले कपडे त्यांना आवडत नसल्याचेही अनेक ठिकाणी पाहायला मिळते, म्हणून या गायकाने स्वत:साठी शिवणयंत्र बनवून स्वत: कपडे शिवण्यास सुरुवात केली.

गायकाचे सुरुवातीचे आयुष्य कठीण होते. 10 वर्षे सर्व काही ठीक चालले. त्यानंतर आईचा मृत्यू झाला. येथूनच त्याच्यावर संकट कोसळले. वडिलांनी दुसरे लग्न केले. सावत्र आईच्या वागण्याला कंटाळून सिगरने वयाच्या 12व्या वर्षी घर सोडले. मेकॅनिक म्हणून काम केले. छंदासाठी थिएटर जॉईन केले. तो थिएटर ग्रुप बंद झाल्यावर सिंगरने पूर्णवेळ मेकॅनिक होण्याचा निर्णय घेतला. सिंगर मशिन बनवल्यावर त्याने एडवर्ड क्लार्कसोबत औपचारिकरीत्या लॉन्च केले आणि ते जगभर प्रसिद्ध झाले.

1755 मध्ये शिवणयंत्राचा शोधकर्ता म्हणून ए. विसेन्थल यांना जग ओळखते. 1790 मध्ये थॉमस सेंटने या मशीनमध्ये आणखी सुधारणा केली. नंतर, 1846 मध्ये एलिस होवे यांच्या नावावर लॉक स्टिच शिवणकामाचे पेटंट नोंदणीकृत झाले. हे यंत्र अमेरिकेत काम करत नव्हते, म्हणून त्याचा भाऊ ब्रिटनला गेला आणि 250 पौंडांना विकले.

होवे यांनी 1851 मध्ये जिपरच्या शोधाचे पेटंट देखील घेतले. 19व्या शतकाच्या अखेरीस, सिंगर आणि पफ या शिलाई मशीनचे दोन ब्रँड भारतात दाखल झाले. 1935 साली उषाने कोलकाता येथे भारतातील पहिले शिलाई मशीन बनवले. आता जगात विविध प्रकारची शिलाई मशीन उपलब्ध आहेत.