हिंदू धर्मात आश्विन महिन्यातील शुक्लपक्षाच्या दहाव्या तिथीला साजरा होणाऱ्या दसऱ्याच्या सणाला खूप महत्त्व आहे. वाईटावर चांगल्याचा विजय असा संदेश देणाऱ्या या उत्सवानिमित्त देशभरात रामलीला आणि रावण दहनाचे आयोजन केले जाते. दसऱ्याच्या दिवशी रावणाचे दहन करण्यासाठी लोक मोठ्या संख्येने जमतात, पण त्याला दशनान का म्हणतात, त्याला खरच 10 डोकी होती का? शेवटी, याला दशानन का म्हणतात आणि लंकापती रावणाच्या 10 मस्तकांशी संबंधित मोठे रहस्य काय आहे? चला जाणून घेऊया.
हिंदू धर्मातील पवित्र ग्रंथ मानल्या जाणाऱ्या रामायणाच्या कथेतील मुख्य पात्र रावणाला दशानन असेही म्हणतात. हिंदू मान्यतेनुसार, रावणाला 10 डोकी भगवान शिवाच्या आशीर्वादाने प्राप्त झाली होती. असे मानले जाते की भगवान शिवाचा परम भक्त असलेल्या रावणाने एकदा त्याची पूजा करण्यासाठी खूप तपश्चर्या केली, पण त्याला शिवाचे दर्शन झाले नाही, म्हणून त्याने आपले मस्तक कापून त्याच्या पायाजवळ ठेवले, पण त्याला काहीच झाले नाही आणि दुसरे डोके आले. त्याच्या जागी.. यानंतर त्याने असे 9 वेळा केले आणि पुन्हा पुन्हा त्याला नवीन डोके मिळायचे. असे मानले जाते की जेव्हा ते दहाव्यांदा आपले मस्तक कापण्यासाठी गेले, तेव्हा महादेव प्रसन्न झाले आणि त्यांच्यासमोर प्रकट झाले आणि त्याला दशाननचा आशीर्वाद दिला.
हिंदू धर्मात रावणाला दशानन म्हणण्यामागे आणखी एक मान्यता आहे, ज्यानुसार अत्यंत ज्ञानी रावणाला चार वेद आणि सहा तत्त्वज्ञानाचे ज्ञान होते. धार्मिक तज्ञ रावणाच्या 10 डोकींना 10 वाईटांचे प्रतीक मानतात. हे वासना, क्रोध, लोभ, आसक्ती, अभिमान, मत्सर, मन, ज्ञान, मन आणि अहंकार यांचे प्रतीक मानले जाते. तथापि, एका पौराणिक कथेनुसार, रावणाकडे 9 मणी असलेली जपमाळ होती, जी त्याला त्याची आई कैकसीने दिली होती, ज्यामुळे लोकांना भ्रम झाला की त्याला 10 डोके आहेत.
हिंदू मान्यतेनुसार, रामकथेचा खलनायक म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या रावणात केवळ वाईटच नाही, तर चांगले गुणही होते. असे मानले जाते की रावणाला तंत्र-मंत्र, गीत-संगीत इत्यादींचे चांगले ज्ञान होते. रावण हा महान तपस्वी आणि शिवभक्त होता. रावण अत्यंत विद्वान होता, म्हणूनच जेव्हा रावण शेवटचा श्वास घेत होता, तेव्हा भगवान रामाने आपला भाऊ लक्ष्मणला त्याच्याकडून ज्ञान घेण्यास सांगितले.