हिंदू धर्मात कार्तिक शुक्ल मधील द्वितीयेला खूप महत्त्व आहे. सनातन परंपरेत भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाशी निगडित सण भाऊबीज म्हणून साजरा केला जातो. या सणाच्या दिवशी बहिणी आपल्या भावाला टिळा लावतात, त्याला दीर्घायुष्य, सुख आणि सौभाग्य लाभो आणि भाऊ आपल्या बहिणींकडून आशीर्वाद घेतो आणि आयुष्यभर त्याचे रक्षण करण्याचे वचन देतो. भावाचे आयुष्य वाढवणारा हा सण यंदा कधी साजरा होणार आणि टिळा लावण्याचा शुभ मुहूर्त आणि महत्त्व काय आहे, ते जाणून घेऊया.
जाणकारांच्या मते, या वर्षी कार्तिक महिन्यातील शुक्लपक्षाची दुसरी तिथी 14 नोव्हेंबर 2023 रोजी दुपारी 2.36 पासून सुरू होईल आणि 15 नोव्हेंबर 2023 रोजी दुपारी 1.47 वाजेपर्यंत राहील. हिंदू धर्मातील सण बहुतेकदा उदय तिथीनुसार साजरे केले जात असल्याने, यावर्षी भाऊबीज हा सण 15 ऑक्टोबरलाच साजरा केला जाणार आहे. यावर्षी बहिणींना त्यांच्या भावांना टिळा लावण्याचा शुभ मुहूर्त सकाळी 09 ते 11 पर्यंत असेल.
भाऊबीजच्या पवित्र सणाच्या दिवशी बहिणींनी स्नान केल्यानंतर, आपल्या भावाला पूर्व किंवा उत्तरेकडे उभे करून रोळी किंवा अष्टगंधाने टिळा लावावा. भावाने टिळा लावताना डोक्यावर थोडे कापड ठेवावे. भावाला आपल्या बहिणींने टिळा लावल्यानंतर, त्यानंतर भावांनी बहिणींच्या चरणांना स्पर्श करून त्यांना भेटवस्तू द्याव्यात. टिळा लावण्यापूर्वी बहिणी आणि भावांनी अन्न खाऊ नये. या दिवशी बंधू-भगिनींनी आपापसात भांडण करू नये.
भाऊबीजेला यम द्वितीया असेही म्हणतात. हिंदू मान्यतेनुसार या दिवशी भाऊ आणि बहीण एकत्र जाऊन यमुना नदीत स्नान केल्यास त्याच्या शुभ परिणामामुळे त्यांच्यातील प्रेम तर टिकून राहतेच शिवाय भावाचे आयुष्यही वाढते. भाऊबीजेच्या दिवशी घराच्या प्रवेशद्वारावर चार दिशांचा दिवा लावल्याने घरात सुख-समृद्धी येते, असे मानले जाते.