पितरांच्या आत्म्याच्या शांतीसाठी पितृ पक्षात केलेल्या श्राद्धाला खूप महत्त्व आहे. पितृ पक्ष, जो 16 दिवस चालतो, भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पौर्णिमेच्या दिवसापासून सुरू होतो आणि अश्विनी महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या अमावास्येला समाप्त होतो. या वेळी तिथीनुसार पितरांचे श्राद्ध, तर्पण वगैरे केले जातात. असे मानले जाते की श्राद्ध आणि तर्पण केल्याने पितरांना मोक्ष प्राप्त होतो आणि त्यांचा आशीर्वाद नेहमी त्यांच्या कुटुंबावर राहतो. घरामध्ये सुख प्राप्त करण्यासाठी आणि जीवनात प्रगती करण्यासाठी पितरांना आनंदी राहणे अत्यंत आवश्यक आहे.
जे पितृपक्षात श्राद्ध करत नाहीत, त्यांना पितृदोष तर होतोच, पण त्यांचे जीवन सर्व प्रकारच्या समस्यांनी घेरले जाते. अशा स्थितीत पितरांचे श्राद्ध करणे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. परंतु असे अनेक लोक आहेत ज्यांना काही कारणास्तव इच्छा असूनही विधीनुसार श्राद्ध करता येत नाही. अशा परिस्थितीत काय करावे? ते आम्ही तुम्हाला सांगतो.
जर काही कारणास्तव खूप प्रयत्न करूनही तुम्हाला तुमच्या पूर्वजांचे श्राद्ध विधीनुसार करता येत नसेल तर काळजी करण्याची गरज नाही. सनातन धर्मात प्रत्येक चुकीसाठी काहीतरी उपाय किंवा पद्धत नक्कीच आहे. या परिस्थितीतून बाहेर पडण्यासाठी उपायही सुचवला आहे.
वास्तविक, पितृ पक्षात प्रत्येक व्यक्ती निश्चितपणे श्राद्ध विधी करतो. परंतु काही कारणाने श्राद्ध करता येत नसेल तर शास्त्रानुसार उपाय करू शकता. तुम्हाला शांत ठिकाणी जाऊन खाली दिलेल्या मंत्राचा जप करावा आणि पितरांचा आदर करावा. मंत्र आहेत –
न में अस्ति वित्तं न धनं च नान्यच्,
श्राद्धोपयोग्यं स्वपितृन्नतोस्मि ।
तृप्यन्तु भक्त्या पितरो मयैतौ,
कृतौ भुजौ वर्त्मनि मारुतस्य ।। या मंत्राचा अर्थ असा आहे – हे माझ्या पूर्वज, माझ्याकडे श्राद्धासाठी योग्य धन आणि धान्य वगैरे नाही. म्हणून मी शास्त्राप्रमाणे एका निर्जन ठिकाणी बसून पूर्ण श्रद्धेने आणि भक्तीने माझे दोन्ही हात आकाशाकडे वर केले. आपणास विनंती आहे की कृपया माझी भक्ती आणि भक्तीने तृप्त व्हा. आम्ही तुम्हाला सांगतो की कोणीही व्यक्ती अशा प्रकारे पितरांचे श्राद्ध करू शकते.
टीप- येथे दिलेली माहिती धार्मिक श्रद्धा आणि लोकश्रद्धेवर आधारित आहे, त्यासाठी कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. सर्वसामान्यांचे हित लक्षात घेऊन ते येथे मांडले आहे.