देशभरात गणेशोत्सवाचा जल्लोष पाहायला मिळत आहे. गणेश चतुर्थीपासून हा उत्सव दहा दिवस साजरा करण्याची परंपरा आहे, त्यानंतर बाप्पाच्या मूर्तीचे श्रद्धेने विसर्जन केले जाते. जसजसा वेळ जात आहे, तसतशी बाप्पाच्या प्रस्थानाची वेळही जवळ येत आहे. गणेश उत्सवानिमित्त आम्ही तुम्हाला बाप्पाशी संबंधित अनेक मनोरंजक माहिती देण्याचा प्रयत्न करत आहोत. आज या एपिसोडमध्ये आपण गणपतीच्या लग्नाबद्दल बोलणार आहोत.
सर्वांना माहित आहे की भगवान गणेशाचे दोन विवाह झाले होते, एक रिद्धीशी आणि दुसरे सिद्धीशी आणि त्यांच्यापासून त्यांना दोन पुत्र झाले, ज्यांना आपण शुभ आणि लाभ म्हणून ओळखतो. पण तुम्हाला माहित आहे का की भगवान गणेशाचे दोन विवाह का झाले, भगवान गणेशाला रिद्धी आणि सिद्धी या दोघांशी लग्न करावे लागले, अशी परिस्थिती काय होती, त्यामागील रहस्य काय आहे आणि पौराणिक कथांमध्ये त्याचे वर्णन काय आहे? ते जाणून घेऊया.
श्रीगणेशाच्या विवाहासंबंधी मुख्यतः दोन कथा प्रचलित आहेत. यातील एका कथेत तुळशीचे वर्णन आहे, त्यासोबत गणपतीला तुळस का अर्पण केली जात नाही, हे देखील सांगितले आहे. पौराणिक कथेनुसार, एकदा भगवान गणेश तपश्चर्या करत असताना तेथून जात असलेल्या तुळशीने त्यांना पाहिले आणि ती भगवान गणेशावर मोहित झाली. तिला त्यांच्याशी लग्न करायचे होते. परंतु भगवान गणेशाने ब्रह्मचर्य पाळण्यास सुरुवात केली होती, म्हणून त्यांनी तुळशीशी लग्न करण्यास नकार दिला. आपल्या लग्नाचा प्रस्ताव नाकारल्यामुळे संतप्त झालेल्या तुळशीने गणेशाला शाप दिला की त्याची दोन लग्ने होतील. यावर भगवान गणेशाने तुळशीला शापही दिला की तिचा विवाह राक्षसाशी होईल. त्यानंतरही गणेशाला तुळशी अर्पण करणे वर्ज्य मानले गेले आहे.
आणखी एका आख्यायिकेनुसार, भगवान गणेशाच्या शरीराच्या रचनेमुळे, कोणीही त्याच्याशी लग्न करू इच्छित नव्हते. यामुळे त्रासून त्यांनी ब्रह्मचर्य पाळण्यास सुरुवात केली. यासोबतच त्यांनी इतर कोणाचेही लग्न होऊ दिले नाही. कोणाचे लग्न असले की त्यात विघ्न निर्माण करायचे. त्यांचे वाहन मुषक यांनीही त्यांना त्यांच्या कामात साथ दिली. त्यांच्या या सवयीमुळे देवी-देवता खूप अस्वस्थ होऊ लागले.
एके दिवशी ते या समस्येबद्दल ब्रह्माजींकडे गेले. देवी-देवतांच्या समस्या ऐकून भगवान ब्रह्मदेवाने आपल्या दोन मानस मुलींना भगवान गणेशाकडे शिक्षणासाठी पाठवले. भगवान गणेशाने ब्रह्मदेवाच्या आज्ञेचे पालन केले आणि त्यांच्या दोन्ही मुलींना शिकवायला सुरुवात केली. दरम्यान, कोणत्याही लग्नाची बातमी आली की, रिद्धी सिद्धी भगवान गणेश आणि मुषक राज या दोघांचे लक्ष वळवायची, त्यामुळे हळूहळू लग्ने होऊ लागली. पण ही गोष्ट गणपतीपासून फार काळ लपून राहू शकली नाही. रिद्धीसिद्धीच्या या कार्याची माहिती मिळताच ते प्रचंड संतापले. ते रिद्धी सिद्धीला शाप देणार होतेच, तेव्हा ब्रह्माजी तिथे पोहोचले आणि त्यांनी भगवान गणेशाला रिद्धीसिद्धीशी लग्न करण्याचे सुचवले. ब्रह्माजींच्या सूचनेनुसार, भगवान गणेशाने रिद्धी सिद्धीशी विवाह केला आणि अशा प्रकारे त्यांचे दोनदा लग्न झाले.