भारत सरकारची श्रेयस योजना सध्या चर्चेत आहे. ही महत्वाची योजना कोणासाठी आहे माहित आहे का? ती कधी आणि का सुरू झाली? त्याचे आतापर्यंतचे यश काय आहे? हा नागरी सेवा परीक्षेतील GS-1 आणि GS-2 चा भाग आहे. UPSC यासंबंधी प्रश्न विचारत आहे. यासंदर्भातील सर्व प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला येथे मिळतील. त्याची नोंद घ्या, ती तुमच्या तयारीसाठी उपयुक्त ठरेल.
Scholarship for higher education for young Achievers Scheme-SHREYAS म्हणजे तरुण यश मिळवणाऱ्यांसाठी उच्च शिक्षणासाठी एक योजना आहे. भारत सरकारच्या सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालयाची ही प्रमुख योजना आहे. त्याची सुरुवात 2014-15 मध्ये झाली. नुकत्याच झालेल्या आढाव्यानंतर सरकार त्याच्या निकालाने उत्साहित आहे. सरकार आपला कोटा वाढवू शकेल, अशी अपेक्षा आहे.
या योजनेचा उद्देश अनुसूचित जाती आणि ओबीसी प्रवर्गातील गुणवंत विद्यार्थ्यांच्या अभ्यासात आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे हा आहे, जेणेकरून त्यांना उच्च शिक्षण घेण्यामध्ये कोणत्याही मोठ्या अडथळ्याचा सामना करावा लागू नये. श्रेयसकडे चार उप-योजना आहेत. ओबीसी समाजातील तरुणांना फक्त एकाच योजनेचा लाभ घेता येईल, उर्वरित तीन योजना एससी समाजासाठी आहेत. ज्या तरुणांना या योजनांचा लाभ घ्यायचा आहे, ते सामाजिक न्याय आणि अधिकारिता मंत्रालयाच्या वेबसाइटवर जाऊन तपशील जाणून घेऊ शकतात.
मोफत कोचिंग योजना: या अंतर्गत, तांत्रिक आणि व्यावसायिक संस्थांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत अनुसूचित जाती आणि ओबीसी तरुणांना स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी मोफत प्रशिक्षण आणि दर्जेदार कोचिंग देण्याची तरतूद आहे. 8 लाख वार्षिक उत्पन्न असलेल्या कुटुंबातील तरुण या योजनेसाठी पात्र आहेत. त्यात एकूण 3500 जागा आहेत. दोन्ही प्रवर्गातील मुलींसाठी 30 टक्के जागा राखीव आहेत. SC साठी 70 टक्के आणि OBC साठी 30 टक्के कोटा आहे. आतापर्यंत 19995 तरुणांनी या योजनेचा लाभ घेतला आहे.
अनुसूचित जातींसाठी सर्वोत्तम शिक्षण: बारावी उत्तीर्ण झाल्यानंतर पुढील शिक्षण घेणाऱ्या तरुणांना या योजनेचा लाभ उपलब्ध आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट, इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी यासह देशातील 266 टॉप रेट केलेल्या सरकारी शैक्षणिक संस्थांमध्ये प्रवेश मिळवणाऱ्या तरुणांना शिष्यवृत्तीद्वारे मदत दिली जाते. योजनेचा लाभ घेणाऱ्या तरुणांचे कौटुंबिक उत्पन्न आठ लाखांपेक्षा जास्त नसावे. ट्यूशन फी, शैक्षणिक भत्ता आणि इतर खर्च देण्याचीही तरतूद आहे. आतापर्यंत 21988 विद्यार्थ्यांना या योजनेचा लाभ मिळाला आहे.
अनुसूचित जातींसाठी नॅशनल ओव्हरसीज स्कीम: या योजनेअंतर्गत परदेशातून पीजी आणि पीएचडी करण्यासाठी आर्थिक मदतीची तरतूद आहे. याचा लाभ अशा तरुणांना उपलब्ध आहे ज्यांचे कौटुंबिक उत्पन्न वार्षिक 8 लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे, ज्यांचे वय 35 वर्षांपेक्षा कमी आहे, ज्यांना पात्रता परीक्षेत किमान 60% गुण मिळाले आहेत, जे पहिल्या पाचशे QS रँकिंगमध्ये आहेत. परदेशी विद्यापीठे किंवा संस्था. प्रवेश घेतला आहे. अशा तरुणांना ट्यूशन फी, आकस्मिक भत्ता, व्हिसा फी आणि राउंड ट्रिप विमान भाडे देण्याचीही तरतूद आहे. यामध्ये एकूण 125 जागा आहेत. आतापर्यंत 950 तरुणांनी योजनेचा लाभ घेतला आहे.
अनुसूचित जातीच्या विद्यार्थ्यांसाठी राष्ट्रीय फेलोशिप: या अंतर्गत, अनुसूचित जाती जमातीतील जे तरुण यूजीसी मान्यताप्राप्त विद्यापीठे, महाविद्यालये आणि इतर संस्थांमधून मानविकी, विज्ञान, सामाजिक विज्ञान इत्यादी विषयात पीएचडी करत आहेत त्यांना फेलोशिपद्वारे मदत दिली जाते. यासाठी फक्त तेच तरुण पात्र आहेत ज्यांनी नेट-जीआरएफ, विज्ञान प्रवाहातील ज्युनियर रिसर्च फेलोसाठी UGC-CSIR ची संयुक्त परीक्षा उत्तीर्ण केली आहे. दरवर्षी केवळ दोन हजार तरुणांना याचा लाभ घेता येतो. विज्ञान शाखेच्या पाचशे जागा आणि मानविकी आणि सामाजिक शास्त्राच्या दीड हजार जागा आहेत. त्याचा आतापर्यंत 21326 तरुणांनी लाभ घेतला आहे.