बँकांनी गृहकर्जाची प्रक्रिया सुलभ केल्यापासून कोट्यवधी लोकांना त्यांचे घर घेण्याचे स्वप्न पूर्ण करणे सोपे झाले आहे. जर तुम्हीही बँकेकडून गृहकर्ज घेतले असेल, तर तुमच्यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचा (RBI) हा नवीनतम नियम जाणून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे, कारण या नियमामुळे तुम्हाला 50 लाख रुपयांच्या गृहकर्जावर 33 लाख रुपयांची बचत करता येईल.
रिझर्व्ह बँकेने गेल्या वर्षभरात ज्या प्रकारे रेपो दरात वाढ केली आहे, जो दीर्घकाळ 6.5 टक्क्यांवर स्थिर आहे. त्याचा सर्वाधिक फटका फक्त गृहकर्ज घेणाऱ्यांना बसला आहे. त्यांच्या कर्जावरील व्याजदरात सातत्याने वाढ होत असल्याने ईएमआयचा बोजा वाढला आहे. अनेक वेळा ग्राहकांना दिलासा देण्यासाठी बँका गृहकर्जाचा ईएमआय वाढवत नाहीत, उलट कर्ज परतफेडीचा कालावधी वाढवतात. येथेच तुमचे दीर्घकालीन नुकसान होते…
वास्तविक, बँका तुमचा EMI वाढवत नाहीत, उलट तुमचा कार्यकाळ वाढवतात. त्यानंतर तुम्हाला बराच काळ ईएमआय भरावा लागतो. म्हणजे तुमच्या कर्जाची रक्कम तशीच राहते, पण तुम्हाला पूर्वीपेक्षा जास्त काळ व्याज भरावे लागते. अशा प्रकारे तुमचे नुकसान वाढते. साधारणपणे लोक 20 वर्षांच्या कालावधीसाठी गृहकर्ज घेतात, परंतु ईएमआय कमी ठेवण्यासाठी लोक ते 30 किंवा 40 वर्षांच्या मुदतीत बदलतात.
अशा परिस्थितीत, जर तुम्ही 40 वर्षांसाठी गृहकर्ज घेतले, तर साधारण 7 टक्के व्याजदरानुसार, त्याचा EMI सुमारे 600 रुपये प्रति लाख इतका येतो. जर तुम्ही हे कर्ज 30 वर्षांनंतर रूपांतरित केले तर EMI खर्च किरकोळ वाढून 665 रुपये प्रति लाख होईल, परंतु तुमचा कार्यकाळ 10 वर्षांनी कमी होईल.
लोकांच्या समस्या लक्षात घेऊन RBI ने 18 ऑगस्ट 2023 पासून याशी संबंधित नियम बदलला आहे. हा नवीन नियम तुम्हाला 50 लाख रुपयांच्या कर्जावरील व्याजात 33 लाख रुपयांपर्यंत वाचवू शकतो. खरं तर, RBI ने बँकांना मार्गदर्शक सूचना दिल्या आहेत की त्यांनी EMI वाढू नये म्हणून कर्जाची मुदत वाढवण्याचा निर्णय स्वतः घेऊ नये. त्याऐवजी, ग्राहकांना दोन्ही पर्याय द्या, ज्यामध्ये ते इच्छित असल्यास ईएमआय वाढवू शकतात.
बँकांना त्यांच्या ग्राहकांना व्याजात वाढ झाल्यामुळे संभाव्य EMI वाढ किंवा कार्यकाळात होणाऱ्या परिणामांबद्दल माहिती द्यावी लागेल. एवढेच नाही तर बँकांनी त्यांच्या ग्राहकांना निश्चित व्याजदराने कर्ज हस्तांतरित करण्याचा पर्यायही दिला पाहिजे. त्याच वेळी, व्याजदर फ्लोटिंग ते निश्चित मध्ये रूपांतरित करण्यासाठी शुल्क त्यांना आगाऊ कळवावे लागेल.
आता आपण 50 लाख रुपयांच्या कर्जावर व्याज कसे भरता ते 33 लाख रुपयांची बचत कशी होईल याची गणना करूया. गृहकर्जाची मूळ रक्कम 50 लाख रुपये ठेवली जाते आणि व्याज दर 7 टक्के निश्चित केला जातो.
- जर तुम्ही हे कर्ज 20 वर्षांसाठी घेतले तर 50 लाख रुपयांच्या कर्जाचा मासिक EMI 38,765 रुपये असेल. या EMI नुसार तुमचे व्याज 43.04 लाख रुपये असेल.
- आता आपण असे गृहीत धरू की आपण 3 वर्षांसाठी ईएमआय भरला आहे. याचा अर्थ आता तुमचे कर्ज 17 वर्षे शिल्लक आहे. या परिस्थितीत, तुम्ही 3 वर्षांच्या आत सुमारे 10.12 लाख रुपये व्याज भरले आहेत, तर तुमच्या कर्जाची रक्कम 46.16 लाख रुपये शिल्लक आहे.
- आता समजा 3 वर्षांनंतर कर्जाचा व्याजदर 9.25 टक्क्यांपर्यंत वाढला, तर कर्जाचा कालावधी वाढण्याऐवजी तुम्ही तुमचा EMI वाढवाल. या स्थितीत तुमचा 17 वर्षांचा ईएमआय 44,978 रुपये असेल. म्हणजेच आता तुम्हाला 17 वर्षात 45.58 लाख रुपये व्याज द्यावे लागेल.
- अशाप्रकारे, 3 वर्षे आणि 17 वर्षे एकत्र केल्यास, तुम्ही 20 वर्षांत एकूण 55.7 लाख रुपये व्याज द्याल. आता, तुम्ही EMI ऐवजी तुमच्या कर्जाची मुदत वाढवली तर काय होईल?
- जर कर्जाचा ईएमआय वाढला नाही, तर वाढीव व्याजासह तुमचा कर्जाचा कालावधी 321 महिने म्हणजेच 26 वर्षांपेक्षा जास्त असेल. आता 3 वर्षांचे व्याज भरल्यानंतर तुम्हाला कर्जावर एकूण 78.4 लाख रुपये व्याज द्यावे लागेल.
- जेव्हा तुम्ही EMI वाढवत नाही आणि कर्जाचा कालावधी वाढवत नाही, तेव्हा तुम्हाला 50 लाख रुपयांच्या कर्जावर एकूण 88.52 लाख रुपये व्याज द्यावे लागेल, जो ईएमआय 55.7 लाख रुपयांच्या व्याजापेक्षा 33 लाख रुपये जास्त आहे.