सनातन धर्मात, प्रथम पूज्य भगवान श्री गणेश हे अत्यंत शक्तिशाली आणि दयाळू देवता आहेत. जो भक्त त्याची खऱ्या मनाने उपासना करतो, त्याच्या जीवनातील दुःख, वेदना नाहीशा होतात. कोणत्याही पूजा किंवा शुभ कार्याची सुरुवात श्री गणेशाच्या पूजेने होते. भगवान गणेश हे भोलेनाथ आणि माता पार्वतीचे पुत्र असून त्यांना ज्ञान, बुद्धी आणि सुख आणि समृद्धीची देवता मानले जाते. त्यांच्या बुद्धिमत्तेच्या जोरावरच त्यांना प्रथम पूज्य देवतेचे स्थान मिळाले आहे.
गणेश चतुर्थी हा सण हिंदू धर्मात अत्यंत महत्त्वाचा सण मानला जातो. या उत्सवात श्री गणेशाचे मोठ्या थाटामाटात स्वागत केले जाते आणि संपूर्ण जग गणपती बाप्पाच्या भक्तीच्या रंगात रंगून जाते. श्री गणेशाच्या प्रत्येक मूर्तीमध्ये भगवान आपल्या वाहन मुषकावर स्वार असतात किंवा सोबत असतात. मुषकराजाशिवाय त्यांची मूर्ती काहीशी अपूर्ण वाटते, पण गणेशजींचे वाहन मुषक का झाले? यामागे देवाचा खेळ काय होता? ते जाणून घेऊया.
उंदीर कसे बनले वाहन ?
पौराणिक कथेनुसार, भगवान इंद्राच्या दरबारात क्रौंच नावाचा एक गंधर्व होता, जो दरबाराला हसवण्यात आणि विनोद करण्यात व्यस्त होता, त्यामुळे दरबार वारंवार विसर्जित केला जात होता. यादरम्यान क्रौंचने वामदेव ऋषींवर पाऊल ठेवले. या घटनेमुळे वामदेव क्रोधित झाले आणि त्यांनी क्रौंचला शाप दिला आणि त्या शापामुळे तो उंदीर झाला. उंदीर होऊनही तो सुधारला नाही आणि त्याने ऋषी पराशरांच्या आश्रमात भयंकर कहर केला. भगवान श्री गणेश सुद्धा याच आश्रमात होते, म्हणून महर्षी पराशरांनी गणेशाला संपूर्ण गोष्ट सांगितली आणि या उंदराला धडा शिकवण्यास सांगितले. त्या उंदराला पकडण्यासाठी गणेशजींनी सापळा टाकला आणि त्या सापळ्याने उंदराला बिळातून पकडले. जेव्हा उंदीर देवाकडे जीवाची भीक मागू लागला, तेव्हा त्याला नियंत्रणात ठेवण्यासाठी गणेशाने त्याला स्वतःचे वाहन म्हणून तयार केले.
दुसरी आख्यायिका
दुसऱ्या एका आख्यायिकेनुसार गजमुखासूर नावाच्या राक्षसाने सर्व देवांना खूप त्रास दिला होता. एके दिवशी सर्व देवता श्रीगणेशाकडे आले आणि त्यांना त्यांची अवस्था सांगितली. जेव्हा भगवान श्री गणेशाला राक्षसाची समजूत घालायची होती, तेव्हा त्यांनी भगवानांना युद्धासाठी आव्हान दिले आणि त्यानंतर भगवान श्री गणेश आणि राक्षस गजमुखसुर यांच्यात युद्ध झाले. त्या युद्धात श्रीगणेशाचा एक दात तुटला, त्यामुळे तो खूप क्रोधित झाला. रागाच्या भरात त्यांनी आपल्या दाताने राक्षसावर हल्ला केला आणि गजमुखसुर घाबरला आणि उंदराच्या रूपात पळू लागला. जेव्हा भगवान गणेशाने त्याला पकडले, तेव्हा राक्षसाने त्याच्या जीवनाची याचना केली आणि भगवान श्री गणेशाने त्याला आपले वाहन बनवले.