डिझेल वाहनांमुळे जास्त प्रदूषण होते, या विधानात कितपत तथ्य आहे? अलीकडे जेव्हा सरकार डिझेल वाहनांवरील कर वाढवण्याबाबत म्हणत आहे किंवा दीर्घकाळात डिझेल वाहने बंद करण्याच्या बातम्या प्रसिद्ध झाल्या, तेव्हा डिझेल वाहनांमुळे खरोखरच जास्त प्रदूषण होते का, हा मुद्दा पुन्हा ऐरणीवर आला. चला हा संपूर्ण गुणाकार-भागाकार समजून घेऊया…
डिझेल वाहनांमुळे खरोखरच होते का प्रदूषण? टाटाने सांगितले सत्य
सध्या भारतात, वाहनांना BS-6 उत्सर्जन मानकांचे पालन करणे आवश्यक आहे. BS-6 हे युरोपियन वाहनांसाठी स्वीकारलेल्या युरो-6 मानकांसारखेच आहे. आज, BS-6 उत्सर्जन मानक वाहनांसाठी सर्वात सुरक्षित मानले जाते. हे पेट्रोल आणि डिझेल इंजिनमधून निघणाऱ्या धुरासह वायू आणि प्रदूषकांवर मर्यादा ठरवते.
BS-6 मानकांनुसार, पेट्रोल इंजिन एक किलोमीटर अंतर प्रवास करताना फक्त 1000 mg कार्बन ऑक्साईड, 100 mg हायड्रो कार्बन, 60 mg नायट्रोजन ऑक्साईड आणि 4.5 mg पार्टिक्युलेट मॅटर (PM) सोडू शकते. यापूर्वी देशात बीएस-4 उत्सर्जन मानक लागू होते. पेट्रोल इंजिनचे मापदंड जवळजवळ समान होते, फक्त नायट्रोजन ऑक्साईडची मर्यादा 80 मिलीग्राम प्रति किलोमीटर होती. तर कणांचे कोणतेही निश्चित मानक नव्हते.
त्याचप्रमाणे, BS-6 मानकांचे डिझेल इंजिन BS-4 प्रमाणे एक किलोमीटर चालताना 500 mg कार्बन ऑक्साईड सोडू शकतात. हायड्रोकार्बन + नायट्रोजन ऑक्साईडची मर्यादा 300 वरून 170 मिलीग्रामपर्यंत कमी केली आहे, तर नायट्रोजन ऑक्साईडची मर्यादा 250 वरून 80 मिलीग्राम आणि कणिक पदार्थांची मर्यादा 25 वरून 4.5 मिलीग्रामपर्यंत कमी केली आहे.
अलीकडेच जेव्हा Tata Nexon ची नवीन फेसलिफ्ट आवृत्ती लाँच करण्यात आली. त्यानंतर टाटा मोटर्स पॅसेंजर व्हेइकल्सचे मुख्य उत्पादन अधिकारी मोहन सावरकर यांना डिझेल वाहनांवर कर लावण्याच्या सरकारच्या निर्णयाबद्दल आणि भविष्यात त्या बंद करण्याबाबत विचारणा करण्यात आली. यावर ते म्हणाले, ऑटो उद्योग सरकारच्या प्रत्येक नियमाचे पालन करतो. भविष्यात सरकारने डिझेल वाहनांबाबत काही धोरण आखल्यास ऑटो कंपनी असल्याने आम्हीही त्याचे पालन करू. असो, कोणत्याही क्षेत्रातील बदल हा अचानक येत नाही, त्याचे अनेक टप्पे असतात. असे असले तरी, टाटा मोटर्स 2040 पर्यंत नेट झिरोच्या लक्ष्याचा पाठलाग करत आहे.
दरम्यान, डिझेल वाहनांमुळे अधिक प्रदूषण होत असल्याबद्दल ते म्हणाले की बीएस-6 मधील पेट्रोल आणि डिझेल वाहनांसाठी उत्सर्जन मानके सारखीच आहेत. त्याच वेळी, त्यांच्यातील फरक खूपच कमी आहे. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की हवेतील कणांची पातळी मानवी आरोग्यासाठी सर्वात धोकादायक मानली जाते. BS-6 मानकांमध्ये पेट्रोल आणि डिझेल इंजिनसाठी समानता ठेवण्यात आली आहे.