इस्रोने चंद्रावर तिरंगा फडकावला, तेव्हा प्रत्येक देशवासीयाची छाती अभिमानाने रुंदावली. 23 ऑगस्ट रोजी चांद्रयान-3 चंद्राच्या दक्षिणेकडे उतरले आणि तेव्हापासून अनेक महत्त्वपूर्ण खुलासे होत आहेत. पण आता चांद्रयान-3 च्या प्रज्ञान रोव्हर आणि विक्रम लँडरचा 14 दिवसांचा कार्यकाळ संपणार आहे, म्हणजेच आता या दोघांकडे फक्त 6 दिवस उरले आहेत. चांद्रयान-3 आपल्या शेवटच्या 6 दिवसात अनेक महान चमत्कार करू शकते, जे जगासाठी उपयुक्त ठरेल. चांद्रयान-3 चंद्रावर आता काय करेल हे समजून घ्या.
इस्रोने 14 जुलै रोजी चांद्रयान-3 मोहीम प्रक्षेपित केली. 23 ऑगस्ट रोजी विक्रम लँडर चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरला आणि इतिहास रचला. चंद्राच्या या भागात पोहोचणारा भारत हा जगातील पहिला देश ठरला आहे. विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हरचे आयुष्य केवळ 14 दिवसांचे होते, जे चंद्राच्या एका दिवसाइतके आहे. चंद्रावर सूर्यास्त होताच दोघेही काम करणे बंद करतील. म्हणजे विक्रम-प्रज्ञान यांच्याकडे जवळपास 150 तास शिल्लक आहेत.
चांद्रयान-3 मध्ये आतापर्यंत ऑक्सिजन, तापमानातील बदल, चंद्राच्या दक्षिणेकडील विविध खड्ड्यांसह इतर घटकांची उपस्थिती आढळून आली आहे. आता येत्या काही दिवसांत चंद्रावरील भूकंपाशी संबंधित क्रियाकलाप, चंद्र आणि पृथ्वीमधील सिग्नलचे अंतर, मातीत सापडलेल्या कणांची तपासणी केली जाणार आहे. म्हणजेच अवघ्या 14 दिवसांत चांद्रयान-3 च्या अनेक मोहिमा चंद्रावर पूर्ण होतील.
जेव्हा इस्रोच्या टीमने हे मिशन सुरू केले, तेव्हा हे माहित होते की त्याचे आयुष्य 14 दिवसांचे आहे. चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाला डार्क झोन देखील म्हणतात, कारण तो सूर्याच्या थेट संपर्कात येत नाही आणि येथे बराच काळ अंधार असतो. मात्र, चंद्राचा एक दिवस म्हणजेच पृथ्वीनुसार 14 दिवस सूर्याची किरणे येथे येतात, ज्याच्या मदतीने विक्रम लँडर आणि प्रज्ञान रोव्हर काम करत आहेत. चंद्रही फिरत आहे, त्यामुळे 14 दिवस रात्र आणि 14 दिवस सकाळ असते, त्याचा परिणाम चांद्रयान-3 वरही होत आहे.
मात्र, या काळातही चांद्रयान-3 ने जे यश मिळवले आहे, ते जगातील इतर कोणत्याही देशाला करता आलेले नाही. विक्रम लँडरमध्ये बसवलेल्या छातीवर चंद्रावर ड्रिलिंग केले जात होते, त्यामुळे चंद्रावरील तापमानात फरक असल्याचे आढळून आले, चंद्राच्या पृष्ठभागाखाली 8 सेंटीमीटर खाली असलेले तापमान -10 अंशांवर जात आहे, तर तापमान पृष्ठभागाच्या वर 60 अंशांपर्यंत पोहोचणे. याशिवाय, विक्रम लँडरच्या LIBS पेलोडमध्ये चंद्राच्या पृष्ठभागावर ऑक्सिजनसह एकूण 8 घटक असल्याचे आढळून आले. येथे हायड्रोजन आढळल्यास पाण्याची शक्यता वाढेल.