चांद्रयान-3 च्या यशस्वी सॉफ्ट लँडिंगनंतर इस्रोने आदित्य एल-1 लाँच करण्याची घोषणा केली आहे. 2 सप्टेंबर रोजी श्री हरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून हे प्रक्षेपित केले जाईल. ही भारताची पहिली सौर मोहीम आहे, ज्यासाठी भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने प्रक्षेपणासाठी पुन्हा एकदा श्रीहरिकोटाची निवड केली आहे.
श्रीहरिकोटा हे भारताचे प्रक्षेपण केंद्र आहे, 1971 पासून ISRO ने केलेल्या सर्व प्रमुख मोहिमा या प्रक्षेपण पॅडवरून प्रक्षेपित केल्या गेल्या आहेत. आंध्र प्रदेशच्या किनारपट्टीवर वसलेले हे बेट भारताचे प्राथमिक अंतराळ बंदर म्हणूनही ओळखले जाते. हे श्रीहरिकोटा सुल्लुरपेटा मंडळात आहे जे भारतीय अंतराळ विज्ञानासाठी खूप महत्वाचे आहे. सतीश धवन अंतराळ केंद्राची स्थापना 1971 मध्येच झाली होती.
सतीश धवन अंतराळ केंद्र श्रीहरिकोटा येथे आहे, जिथून इस्रो सर्व मोहिमा प्रक्षेपित करते, हे ठिकाण विषुववृत्ताजवळ आहे. पृथ्वीच्या कक्षेत फिरणारे सर्व अवकाशयान किंवा उपग्रह विषुववृत्ताजवळून इंजेक्ट केले जातात. म्हणूनच श्री हरिकोटा येथून रॉकेट प्रक्षेपित केल्याने मिशनचा यशाचा दर वाढतो आणि मिशनचा खर्चही कमी होतो.
अंतराळ मोहीम प्रक्षेपित करण्यासाठी, गर्दी आणि लोकांच्या हालचालीपासून दूर असलेल्या ठिकाणी एक स्पेस पोर्ट तयार केले जाते. श्री हरिकोटा यासाठी अगदी योग्य आहे. हे आंध्र प्रदेशला जोडलेले एक बेट आहे, ज्याच्या दोन्ही बाजूला समुद्र आहे. अशा परिस्थितीत येथून प्रक्षेपण केल्यानंतर रॉकेटचे अवशेष थेट समुद्रात पडतात, मोहिमेला काही धोका असल्यास ते समुद्राच्या दिशेने वळवून जीवितहानी टाळता येते.
अंतराळ मोहिमेसाठी श्रीहरिकोटाची निवड करण्यामागे हवामान हे देखील कारण आहे, खरे तर ते एक बेट आहे, त्यामुळे येथील हवामान साधारणपणे तसेच राहते. पावसाळा सोडला तर जवळपास दहा महिने इथले हवामान कोरडेच असते. त्यामुळे इस्रो श्रीहरिकोटाला अधिक प्राधान्य देते.
इस्रोकडे केवळ श्रीहरिकोटाचे सतीश धवन अंतराळ केंद्र हेच प्रक्षेपण केंद्र नाही. त्याऐवजी, केरळमधील तिरुवनंतपुरम येथे थुंबा इक्वेटोरियल रॉकेल लॉन्चिंग स्टेशन देखील आहे, जिथून ISRO पूर्वी मिशन सुरू करत असे. श्रीहरिकोटा लाँचिंग पॅड बनण्यापूर्वी भारतातील सर्व मोहिमा थुंबा येथून प्रक्षेपित केल्या जात होत्या. सध्या ISRO या लॉन्चिंग पॅडवरून साउंडिंग रॉकेट म्हणजेच संशोधन रॉकेट प्रक्षेपित करते.