केस गळतात, तेव्हा काळजी वाढते, कधी हेअरस्टाईल बदलून लोक लपवतात, तर कधी खोटे केस लावून. त्यावर उपचार घेणारे काही लोक आहेत. काहींना त्याचा फायदा होतो आणि काहींना होत नाही, कारण केस वाढण्यापासून ते केस गळण्यापर्यंत संपूर्ण विज्ञान आहे. जे पूर्णपणे आपल्या शरीरावर आणि त्वचेवर अवलंबून असते.
तज्ञांच्या मते एका दिवसात 50-60 केस गळणे हे सामान्य आहे, कारण केसांचे जीवन चक्र असते, त्यानंतर ते गळणे निश्चितच असते, सामान्यतः गळणाऱ्या केसांची संख्या परत वाढलेल्या केसांच्या संख्येइतकी असते. एका दिवसात केस गळण्याचे प्रमाण सतत वाढत असेल तर ही चिंतेची बाब ठरू शकते.
केस त्यांच्या आयुष्याच्या तीन टप्प्यांतून जातात. पहिला टप्पा अॅनाजेनचा असतो ज्यामध्ये केसांची वाढ होते, दुसरा टप्पा कॅटेजेन असतो ज्यामध्ये विशिष्ट वाढीनंतर केसांची वाढ थांबते आणि तिसरा टप्पा म्हणजे टेलोजन फेज, ज्यामध्ये वाढणारे केस कमकुवत होतात आणि गळतात. केस तज्ज्ञांच्या मते ही प्रक्रिया कायम चालू राहते.
- अॅनाजेन: ही केसांची वाढ आणि विकासाची प्रक्रिया आहे. जे वेगवेगळ्या व्यक्तींमध्ये 4 ते 7 वर्षे असू शकते. ज्या लोकांच्या केसांमध्ये अॅनाजेन प्रक्रिया दीर्घकाळ चालते, त्यांचे केस लवकर वाढतात आणि निरोगी राहतात. केस दर महिन्याला सुमारे एक सेंटीमीटर वाढतात.
- कॅटेजेन: अॅनाजेन प्रक्रियेनंतर केस कॅटेजेन प्रक्रियेत प्रवेश करतात, हा टप्पा फक्त एक आठवडा टिकतो. म्हणजेच केसांची वाढ स्थिर झाल्यानंतर केस जास्त काळ टिकत नाहीत आणि तिसऱ्या टप्प्यात म्हणजेच टेलोजनमध्ये जातात.
- टेलोजन: सोप्या भाषेत याला केसांचे वृद्धत्व असे म्हणता येईल, ज्यामध्ये केस गळण्याची प्रक्रिया सुरू होते. साधारणपणे 50-60 केस गळणे ही टेलोजनची सामान्य प्रक्रिया आहे, परंतु यापेक्षा जास्त केस गळणे म्हणजे पहिले दोन टप्पे पार केल्यानंतर केस जुने होत आहेत.
आता चिंतेचा विषय आहे हे कसे कळणार?
- केस गळत आहेत की नाही असा संभ्रम अनेक लोकांमध्ये असतो, ते तासन्तास आरशाकडे बघत राहतात, अशा लोकांना तीन लक्षणांवरून कळू शकते की केस गळत आहेत की नाही.
- जर केस खूप वेगाने गळत असतील आणि डोक्याचा मागचा भाग अचानक रिकामा दिसत असेल.
- दुसरा टप्पा मध्यभागी केस गळणे आहे, म्हणजे, आपण टाळू पाहू शकता, कोणताही नमुना नसावा. डोक्यात कुठूनही केस गळायला लागतात.
- जेव्हा तुम्हाला बाथरूममध्ये, अंथरुणावर किंवा कपड्यांवर अंघोळ करताना खूप तुटलेले केस येऊ लागतात, तेव्हा समजून घ्या की तुम्हाला जास्त केस गळत आहेत.
केस गळण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे तणाव, याशिवाय आजारपण, आघात, शस्त्रक्रिया करूनही केस गळणे झपाट्याने वाढते. थायरॉईड असल्याने हार्मोनल असंतुलनातही केस जलद तुटतात. याशिवाय जेव्हा शरीरात पौष्टिक घटकांची कमतरता असते. उदाहरणार्थ, जीवनसत्त्वे, डी, ए, ई मिळत नाहीत किंवा अनेक वेळा आपण डाएटिंगमुळे असंतुलित अन्न घेतो, तर केसगळतीची शक्यता वाढते.
अर्थात, केसांबद्दल असे म्हटले जाऊ शकते की अमुक तेलाने किंवा तमुक शॅम्पूने केस निरोगी होतात किंवा गळणे थांबते, परंतु हे 100% खरे नाही. केस तज्ज्ञ हे मान्य करतात की त्याचा आंशिक परिणाम आवश्यक आहे, परंतु केस गळतीचे शास्त्र म्हणते की ते पूर्णपणे आपल्या शरीरावर अवलंबून असते, कारण केसांच्या मुळांना पोषण आवश्यक असते. आपले शरीर स्वतः हे पोषण केसांच्या मुळांपर्यंत घेऊन जाते.