गेल्या काही वर्षांपासून अधूनमधून उपवास करण्याचा ट्रेंड वाढत आहे. विशेषत: उपवासाच्या या प्रकाराची क्रेझ तरुणांमध्ये अधिक दिसून येत आहे. वजन कमी करण्यासाठी लोक उपवासाची ही पद्धत अवलंबत आहेत. शरीर तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी अधूनमधून उपवास करणे हा उत्तम पर्याय असल्याचेही डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. आता या उपोषणासंदर्भात एक नवीन माहिती समोर आली आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की अल्झायमर रोग (विस्मरण) अधूनमधून उपवास करून नियंत्रित केला जाऊ शकतो. जे याचे नियमित पालन करतात, त्यांची स्मरणशक्तीही चांगली असते. यासोबतच अनेक प्रकारचे आजारही टाळता येतात.
अल्झायमरच्या रुग्णांना अधूनमधून उपवास केल्याने खूप फायदा होतो, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. यामुळे अल्झायमर होण्याचा धोकाही कमी होतो. अलीकडच्या अनेक संशोधनांमध्येही हा दावा करण्यात आला आहे.
या उपवासात जेवणाची वेळ सुधारते. यामध्ये 16 तास उपवास केला जातो आणि उरलेल्या 8 तासात अन्न घ्यावे लागते. उपवासाचा कालावधी लोकांवर अवलंबून असतो. काही प्रकरणांमध्ये, लोक आठवड्यातून एकदा 24 तास उपवास करतात.
याबाबत न्यूरो सर्जन सांगतात की, अल्झायमरसारखे आजार अधूनमधून उपवास केल्याने नियंत्रित केले जाऊ शकतात. अलीकडेच अनेक संशोधने समोर आली आहेत, ज्यामध्ये असे सांगण्यात आले आहे की उपवासाच्या या पद्धतीमुळे मेंदूच्या पेशी सुधारतात, ज्यामुळे अल्झायमरसारखा आजार होण्याची शक्यता कमी असते. ज्यांना हा आजार आहे, त्यांनाही उपवासाने नियंत्रण करता येते.
या उपवासामुळे इन्सुलिन हार्मोनही नियंत्रणात राहतो आणि त्यामुळे मधुमेहाचा धोका कमी होतो, असे सर्जन सांगतात. या प्रकारच्या दिनचर्येमुळे खराब कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होण्यास मदत होते आणि बीपी देखील नियंत्रणात राहते. यासोबतच स्मरणशक्तीही सुधारते. हे वजन नियंत्रित करण्यासाठी देखील खूप प्रभावी आहे, परंतु ते जास्त करू नये. त्यामुळे शरीरात अनेक प्रकारची प्रथिने आणि जीवनसत्त्वे कमी होण्याचा धोका असतो. विशेषत: ज्यांच्या शरीरात खूप अशक्तपणा आहे किंवा काही महिन्यांपूर्वी एखाद्या गंभीर आजारातून बरे झाले आहेत, त्यांनी उपवास टाळावा.
ज्या रुग्णाला हृदयविकार आहे. अ‍ॅसिडिटीची समस्या असलेल्या आणि थायरॉईडचा त्रास असणाऱ्यांनी अधूनमधून उपवास करणे टाळावे. अशा लोकांनी हे फक्त त्यांच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच करावे.