भारतातील प्रत्येक सणाचे स्वतःचे महत्त्व आहे. होळी असो, दिवाळी असो, राखी असो, ईद असो किंवा ख्रिसमस असो, देशात प्रत्येक सण उत्साहात साजरा केला जातो. रक्षाबंधनाचा सण काही दिवसांवर येऊन ठेपला आहे. बाजारपेठांची चमक, खरेदी आणि घरांची साफसफाई यावरून दिसून येते की लोक त्यांच्या उत्सवाची तयारी करू लागले आहेत. तसे, धार्मिक स्थळेही सणांशी जोडलेली आहेत. भारतात अनेक मंदिरे आहेत, परंतु काही मंदिरे अशी आहेत ज्यांची त्यांच्याशी वेगळी कथा किंवा संकल्पना आहे.
एक मंदिर आहे ज्याचा रक्षाबंधनाशी संबंध आहे. हे मंदिर फक्त रक्षाबंधनच्या दिवशीच उघडते. हे मंदिर कुठे आहे आणि इथे कसे पोहोचता येईल ते आम्ही तुम्हाला सांगतो.
खरं तर, आम्ही उत्तराखंडच्या चमोली जिल्ह्यात असलेल्या वंशीनारायण मंदिराबद्दल बोलत आहोत. येथे जाण्यासाठी चमोलीच्या उरगम व्हॅलीजवळ जावे लागते. हे मंदिर भगवान विष्णूला समर्पित आहे, म्हणून त्याचे नाव वंशीनारायण मंदिर असे आहे. स्थानिक लोक या मंदिराला वंशनारायण असेही म्हणतात. मंदिरात शिव, गणेश आणि वनदेवीच्या मूर्तीही स्थापित आहेत.
असे मानले जाते की मंदिराचे दरवाजे वर्षभर बंद असतात आणि फक्त रक्षाबंधनच्या दिवशीच उघडतात. रक्षाबंधनाच्या दिवशी स्थानिक लोक मंदिराची स्वच्छता करतात आणि प्रार्थना करतात. स्थानिक लोकही राखीचा सण येथे साजरा करतात, असे सांगितले जाते. सण साजरा करण्यापूर्वी लोक मंदिरात पूजा करतात.
मान्यतेनुसार, राजा बळीचा अहंकार चिरडण्यासाठी भगवान विष्णूने वामनाचा अवतार घेतला. दरम्यान, राजा बळीने भगवान विष्णूला आपला द्वारपाल बनवण्याचे वचन मागितले. माता लक्ष्मीला त्याला परत आणायचे होते आणि म्हणून नारद मुनींनी तिला राजा बळीला संरक्षणाचा धागा बांधण्याचा उपाय दिला. दुर्गम खोऱ्यात आईने मुक्काम केल्यावरच रक्षाबंधनाचा सण साजरा होऊ लागला.
या मंदिराशी एक आख्यायिका जोडलेली आहे. भगवान विष्णूच्या वामन अवताराला येथे मोक्ष मिळाला, असे म्हणतात. लोक मंदिराजवळ प्रसाद बनवतात, ज्यासाठी प्रत्येक घरातून लोणी देखील येते. प्रसाद तयार झाल्यानंतर तो भगवान विष्णूला अर्पण केला जातो.
हे मंदिर उरगम गावापासून 12 किलोमीटर अंतरावर आहे. येथे जाण्यासाठी काही किलोमीटर चालत जावे लागते. जर तुम्ही ट्रेनने जात असाल, तर तुम्हाला हरिद्वार ऋषिकेश रेल्वे स्टेशनवर उतरावे लागेल. तसे, ऋषिकेश ते जोशीमठ हे अंतर सुमारे 225 किलोमीटर आहे. दरी जोशीमठपासून 10 किमी अंतरावर असून येथून तुम्ही उरगम गावात पोहोचू शकता. यानंतर पायीच वाट कव्हर करावी लागते.