CPR म्हणजे काय? कसे वाचवता येईल हृदयरोग्यांना, जाणून घ्या एम्सच्या डॉक्टरांकडून


देशात G-20 परिषद होणार आहे. यामध्ये परदेशातील लोक भारतात येणार आहेत. या परिषदेला अनेक संस्थांचे प्रतिनिधी उपस्थित राहणार आहेत. या समिटमध्ये कोणतीही दुर्घटना घडण्याची शक्यता टाळण्यासाठी रुग्णालयांना सज्ज राहण्यासही सांगण्यात आले आहे. यासाठी डॉक्टर आणि वैद्यकीय कर्मचाऱ्यांचे प्रशिक्षणही दिले जात आहे. नवी दिल्लीतील एम्सलाही या शिखर परिषदेची जबाबदारी देण्यात आली आहे. रुग्णालयातील डॉक्टरांना कोणत्याही आपत्तीचा सामना करण्यासाठी सज्ज राहण्यास सांगण्यात आले आहे. या मालिकेत बुधवारी राजधानी दिल्लीतील वैद्यकीय महाविद्यालयातील अधिकाऱ्यांसाठी एम्समध्ये प्रशिक्षण सत्राचे आयोजन करण्यात आले होते. यामध्ये एम्सच्या डॉक्टरांनी SET सुविधेद्वारे कार्डिओपल्मोनरी रिसुसिटेशन (CPR) बद्दल सांगितले.

या सत्रात डॉक्टरांनी सीपीआरची संपूर्ण प्रक्रिया समजावून सांगितली आणि त्यासाठी प्रशिक्षणही दिले. डॉक्टरांच्या मते सीपीआरच्या माध्यमातून हृदयविकाराच्या रुग्णांचे प्राण वाचू शकतात. जर एखाद्या रुग्णाला हृदयविकाराचा झटका (हृदयविकार, ज्यामध्ये हृदय अचानक काम करणे बंद करते) आला, तर प्राथमिक उपचार म्हणून CPR दिला जाऊ शकतो. त्यामुळे रुग्णाचा जीव वाचवला जाऊ शकतो.

जरी बहुतेक लोकांना CPR बद्दल माहिती नसते. एखादी व्यक्ती बेशुद्ध पडल्यावर अनेक लोक त्याच्या तोंडावर पाणी शिंपडायला लागतात, पण असे करणे टाळावे. जर एखादी व्यक्ती अचानक बेहोश झाली असेल आणि त्याच्या हृदयाचे ठोके बंद होत असतील, तर लगेच सीपीआर द्यावा. याविषयी डॉक्टरांकडून सविस्तर माहिती घेऊया.

जर एखाद्या व्यक्तीला हृदयविकाराचा झटका आला. म्हणजे, व्यक्ती अचानक बेशुद्ध पडू लागते आणि त्याची नाडी जाऊ लागते, अशा स्थितीत सीपीआर द्यावा. सीपीआरसाठी, व्यक्तीला त्या ठिकाणी झोपवले जाते आणि त्याच्या छातीत पंप केला जातो. हाताच्या तळव्याने छाती ढकलली जाते. एका मिनिटात 100 पेक्षा जास्त वेळा पुशिंग करावे लागते. या प्रक्रियेत हाताच्या तळव्याने छातीच्या मधल्या भागावर दाब दिला जातो. यावेळी आजूबाजूला गर्दी नसावी. सीपीआर दिल्यानंतर रुग्णाला मोकळ्या जागेवर बसवायला हवे.

सीपीआरचा फायदा म्हणजे शरीराच्या अवयवांना रक्तपुरवठा पुन्हा सुरू होतो. त्यामुळे रुग्णाचा जीव वाचू शकतो. कार्डिअॅक अरेस्टच्या रुग्णाला वेळीच सीपीआर दिल्यास त्याचा जीव वाचू शकतो. तो रुग्णालयात पोहोचेपर्यंत रुग्ण पुन्हा बरा होतो.

Disclaimer: आरोग्य विषयक लेखात दिली गेलेली माहिती प्राथमिक स्वरुपाची आहे. हि माहिती वैद्यकीय सल्ल्याचा पर्याय होऊ शकत नाही  या माहितीचा उपयोग करण्यापूर्वी आपण डॉक्टर अथवा वैद्यकीय तज्ञाकडून खात्री करून घ्यावी. या माहितीची जवाबदारी माझा पेपर घेत नाही