चार वर्षांनंतरही नंबर-4ची समस्या कायम, टीम इंडियाचे प्रत्येक शस्त्र निरुपयोगी

मुंबईतील एका कार्यक्रमात रोहितने ही माहिती दिली. त्यांचे विधान सविस्तरपणे समजून घेतले तर हा मुद्दा समर्पक आहे. हे समजून घेण्यासाठी चार वर्षे मागे जावे लागेल. 2019 च्या एकदिवसीय विश्वचषकापूर्वीच टीम इंडियाला या नंबरची चिंता होती. त्या विश्वचषकात भारताने यासाठी विजय शंकरची निवड केली होती, त्यामुळे अंबाती रायडू संतापला होता. रायुडू हा नंबर-4 साठी चांगला पर्याय मानला जात होता, पण त्याची निवड झाली नाही.

वर्ल्डकपमध्येही भारताला याचा त्रास झाला होता. मात्र यानंतर भारताला या क्रमांकासाठी योग्य खेळाडू निवडण्याची वेळ आली. टीम इंडियाने अनेक खेळाडूंना आजमावले पण फारसे यश मिळाले नाही. या क्रमांकासाठी ऋषभ पंतला तयार करण्याची रणनीती आखण्यात आली होती, परंतु हा यष्टीरक्षक-फलंदाज त्याला मिळालेल्या संधींचा फायदा घेऊ शकला नाही. पंतने चौथ्या क्रमांकावर एकूण 16 सामने खेळले, पण त्याला यश मिळू शकले नाही. या क्रमांकावर त्याने 32.80 च्या सरासरीने 492 धावा केल्या. या क्रमांकावर येत असताना, पंतने जुलै 2022 मध्ये इंग्लंडमध्ये शतक झळकावले होते, परंतु ही त्याच्या निवडक खेळांपैकी एक आहे. पंत सध्या दुखापतीमुळे बाहेर असून त्याला विश्वचषक खेळणे अशक्य आहे.

पंतशिवाय भारताने चौथ्या क्रमांकावर केएल राहुललाही आजमावले. युवराज गेल्यानंतर केएल राहुलनेही सात वेळा चौथ्या क्रमांकावर फलंदाजी केली आहे. राहुलने या क्रमांकावर येऊन मार्च 2021 मध्ये पुण्यात शतक झळकावले. काही प्रसंगांनंतर राहुलला पाचव्या क्रमांकावर पाठवण्यात आले, याचा स्पष्ट अर्थ असा आहे की संघ व्यवस्थापन त्याच्यावर चौथ्या क्रमांकावर खूश नव्हते. राहुल सध्या दुखापतीतून पुनरागमन करत आहे. तो आशिया चषकात खेळणार की नाही, याबाबतची स्थिती अद्याप स्पष्ट झालेली नाही.

सूर्यकुमार यादवने T20 मध्ये दमदार खेळ दाखवला आहे. वनडेतही तो अशीच कामगिरी करेल, अशी अपेक्षा होती. टीम इंडियाने सूर्यकुमारचा नंबर-4 वरही प्रयत्न केला पण टीमने निराशा केली. सूर्यकुमारने वनडेमध्ये 4 नंबरवर पाच डाव खेळले आणि एकूण 30 धावा केल्या. त्याहूनही निराशाजनक गोष्ट म्हणजे सूर्यकुमारने वनडेमध्ये चमक दाखवली नाही. तो अयशस्वी ठरला. संघ व्यवस्थापनाने हार्दिक पांड्यालाही सात सामन्यांमध्ये या क्रमांकावर पाठवले, ज्यामध्ये त्याने केवळ एक अर्धशतक झळकावले, परंतु या वेळी त्याचा स्ट्राइक रेट 119.04 होता.

भारताने अनेक खेळाडूंना नंबर-4 वर खेळवले, पण एका रणनीतीनुसार राहुल, पंत, सूर्यकुमार यांसारखे फलंदाज या क्रमांकावर फलंदाजाला फिक्स करण्यासाठी खेळले. या व्यतिरिक्त आणखी एक फलंदाज खेळला आणि 2019 नंतर या क्रमांकावर खेळणाऱ्या फलंदाजांमध्ये तो सर्वात यशस्वी ठरला. हा फलंदाज म्हणजे श्रेयस अय्यर. अय्यरने चौथ्या क्रमांकावर चांगली फलंदाजी केली आहे. या क्रमांकावर त्याने 22 सामन्यांत 20 डाव खेळले आहेत. या डावांमध्ये अय्यरने 47.35 च्या सरासरीने 805 धावा केल्या आहेत. त्याने दोन शतके आणि पाच अर्धशतकेही झळकावली आहेत. मात्र यावेळी अय्यरही जखमी आहे. आशिया चषकात त्याचे पुनरागमन होण्याची शक्यता आहे, पण दुखापतीतून परत येताच अय्यरला त्याच्या जुन्या फॉर्ममध्ये परतणे अशक्य आहे. दुखापतीतून सावरण्यासाठी आणि पूर्ण फॉर्ममध्ये येण्यासाठी वेळ लागेल.

कोणत्याही संघाच्या फलंदाजीच्या क्रमात क्रमांक-4 खूप महत्त्वाचा असतो. एक प्रकारे, हा संघ हाताळण्याचा क्रमांक आहे. या क्रमांकावर खेळणाऱ्या फलंदाजाला परिस्थितीनुसार खेळणे आवश्यक असते. जर टॉप ऑर्डरने चांगली कामगिरी केली असेल, तर ती गती कायम ठेवत संघाला पुढे नेण्याची जबाबदारी चौथ्या क्रमांकाच्या फलंदाजावर अधिक असते, तर दुसरीकडे टॉप ऑर्डर अपयशी ठरल्यास संघाची काळजी घेत संघाला चांगल्या धावसंख्येपर्यंत पोहचवण्याची जवाबदारीही त्याच्यावर असते. या क्रमांकावर खेळणारा फलंदाज चेंडूच्या दृष्टीनेही खूप महत्त्वाचा असतो. एकदिवसीय सामन्यांमध्ये या क्रमांकावर भारताकडे चांगल्या फलंदाजाची कमतरता आहे आणि टीम इंडियासाठी हे महत्त्वाचे आहे की विश्वचषकापूर्वी ही समस्या संपेल आणि अय्यर देखील त्याच्या फॉर्ममध्ये परत येईल.