हिंदू धर्मात रिद्धी-सिद्धीचे दाता भगवान श्री गणेशाची पूजा अत्यंत महत्वाची मानली गेली आहे. गणपतीची पूजा, कोणत्याही शुभ कार्याची सुरुवात, वर्षभरात केव्हाही करता येते, परंतु दरवर्षी भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षात येणाऱ्या चतुर्थी तिथीला त्याचे महत्त्व वाढते. या दिवशी गौरीपुत्र गणेशाचा जन्म झाला. यामुळेच बाप्पाचे भक्त वर्षभर या शुभ दिवसाची वाट पाहत असतात. गणेशोत्सवाची नेमकी तारीख आणि गणपती स्थापनेचा शुभ मुहूर्त, पूजेची पद्धत आणि नियम इत्यादींविषयी सविस्तर माहिती घेऊया.
पंचांगानुसार, या वर्षी गणेश उत्सव मंगळवार, 19 सप्टेंबर 2023 पासून सुरू होईल आणि बाप्पाचे प्रस्थान किंवा गणपती विसर्जन 28 सप्टेंबर 2023 रोजी होईल. पंचांगानुसार भाद्रपद महिन्याच्या शुक्लपक्षाची चतुर्थी 18 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 12:39 ते 19 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 01:43 पर्यंत असेल.
हिंदू मान्यतेनुसार, एखाद्या शुभ मुहूर्तावर कोणतेही शुभ कार्य किंवा पूजा केल्यास ते लवकर सफल होते. पंचांगानुसार, 19 सप्टेंबर 2023 रोजी घरी किंवा मंडपामध्ये गणपतीची स्थापना करण्यासाठी पूजेचा शुभ मुहूर्त सकाळी 11:01 ते दुपारी 01:28 पर्यंत असेल. गणेश चतुर्थीच्या दिवशी आपल्या घरामध्ये किंवा कोणत्याही मंडपामध्ये श्रीगणेशाची मूर्ती बसवण्यापूर्वी शरीर आणि मन शुद्ध करा आणि त्यानंतर देवाधिदेव श्री गणेशाची मूर्ती एका पाटावर लाल कापड पसरून स्थापित करा. यानंतर गणपतीला लाल रंगाची फुले, दुर्वा, फळे, मोदक इत्यादी अर्पण करा. यानंतर मंत्रोच्चार आणि आरती इत्यादींनी भगवान श्री गणेशजींची पूजा करून त्यांचा प्रसाद जास्तीत जास्त लोकांना वाटावा.
सनातन परंपरेत सर्व प्रकारच्या व्रत आणि सणांवर उपासनेशी संबंधित काही नियम करण्यात आले आहेत. हिंदू मान्यतेनुसार गणेश चतुर्थीच्या दिवशी चंद्र पाहत नाही. असे करणे हा मोठा दोष मानला जातो, जर ते केले तर भविष्यात सर्व प्रकारचे कलंक लागतात.
हिंदू मान्यतेनुसार, श्रीगणेशाची पूजा जीवनाशी संबंधित सर्व दुःख दूर करून सुख आणि सौभाग्य देणारी मानली जाते. यामुळेच बाप्पाचा आशीर्वाद मिळावा, यासाठी गणेशोत्सवातील 10 दिवस भक्तगण पूर्ण विधीपूर्वक गणपतीची पूजा आणि जप करतात. असे मानले जाते की जो व्यक्ती पूर्ण भक्ती आणि श्रद्धेने श्री गणेशाची आराधना करतो, त्याच्यावर प्रसन्न होऊन गणपती त्याच्या घरामध्ये सुख-संपत्तीने भरतो.