जर तुम्ही उज्जैन या धार्मिक नगरीत रहात असाल आणि तुम्ही श्री प्रतिहारेश्वर महादेवाचे दर्शन घेतले नसेल, तर श्रावण महिन्याच्या शुभ महिन्यात तुम्ही महादेवाच्या दर्शनाला अवश्य जावे, कारण त्यांचा महिमा अतिशय अनोखा आहे, जो केवळ दर्शनानेच माणूस श्रीमंत होऊ शकतो. आणि जो त्यांची खऱ्या मनाने पूजा करतो, त्याच्या संपूर्ण कुटुंबाला स्वर्गात स्थान मिळते.
पाटणी बाजारातील श्री नागचंद्रेश्वर मंदिराजवळ, श्री प्रतिहारेश्वर महादेवाचे अत्यंत प्राचीन मंदिर आहे, ज्याचे 84 महादेवांमध्ये 20 वे स्थान आहे, जे अत्यंत चमत्कारी आणि दिव्य आहे. मंदिराचे पुजारी पंडित मनीष शास्त्री यांनी सांगितले की, मंदिरात देवाची काळ्या पाषाणाची मोठी मूर्ती आहे. त्याच वेळी, भगवान श्री कार्तिकेय, श्री गणेश जी आणि माता पार्वती यांच्यासोबत नंदीजींची मूर्तीही मंदिराबाहेर विराजमान आहे.
मंदिरात श्री प्रतिहारेश्वर महादेवाच्या शिवलिंगाभोवती जलवाहिनीवर काही प्राचीन खांब आहेत. उदाहरणार्थ, सूर्य, चंद्र, डमरू, ओम, त्रिशूल आणि शंख इ. मंदिराचे पुजारी पंडित मनीष शास्त्री यांनी सांगितले की, मंदिरात वर्षभर सर्व सण मोठ्या थाटामाटात साजरे केले जात असले, तरी श्रावण महिन्यात दररोज देवाची विशेष पूजा-अर्चा करून देवाची विशेष सजावट व महाआरती केली जाते.
श्री प्रतिहारेश्वर महादेवाचा महिमा जरी अनन्यसाधारण असला तरी स्कंद पुराणातील अवंतीखंडात महादेवाचा पार्वतीशी विवाह झाल्यानंतर महादेव दीर्घकाळ तपश्चर्येत मग्न राहिले, तेव्हा देवतांना काळजी वाटली की, अशा स्थितीत जर महादेवाचा विवाह झाला. भगवान शिवाला एक पुत्र आहे, तो अतिशय तेजस्वी होण्याबरोबरच या संपूर्ण जगाचा नाश करील.
या चिंतेने सर्व देवता त्रस्त झाले. म्हणूनच गुरूंनी त्याला उपाय सांगितला की तुम्ही सर्वांनी महादेव आणि पार्वतीजींना भेटायला यावे आणि त्यांना या समस्येवर उपाय विचारावा. गुरुंच्या सल्ल्यानुसार, जेव्हा सर्व देवदेवता मंदाराचल पर्वतावर पोहोचले, तेव्हा त्यांना दारात शिवाचा परम भक्त नंदी आढळला, ज्याला पाहून देवांचा राजा इंद्राच्या मनात विचार आला की नंदी कोण आहे? ज्याने भगवान शिवाला भेटू दिले नाही, ज्यासाठी त्यांनी अग्निदेवाला हंस बनून नंदीची नजर चुकवून महादेवाकडे जाण्यास सांगितले.
जेव्हा अग्निदेव राजहंसाच्या रूपात महादेवाकडे पोहोचले आणि सर्व देवता आपल्या दारात उभ्या असल्याचे सांगितले, तेव्हा महादेव स्वत: दारात पोहोचले आणि नंदीला या निष्काळजीपणाची शिक्षा दिली. जेव्हा नंदीला कोणतीही चूक न करता शिक्षा झाली, तेव्हा नंदी पृथ्वीवर पडला आणि शोक करू लागला, हे ऐकून देवतांनी त्याला महाकाल वनात बसलेल्या चमत्कारिक शिवलिंगाची पूजा करण्यास सांगितले, त्यानंतर नंदी महाकाल वनात पोहोचला.
येथे त्यांनी पाटणीच्या बाजारपेठेत असलेल्या या शिवलिंगाची पूजा केली, तेव्हा देवाने प्रसन्न होऊन नंदीला वरदान दिले की, आता माझे हे शिवलिंग तुझ्याच नावाने प्रतिहार (नंदीगण) म्हणून ओळखले जाईल, तेव्हापासून हे मंदिर श्री प्रतिहारेश्वर म्हणून ओळखले जाईल. हे महादेव नावाने प्रसिद्ध आहे, जिथे दररोज मोठ्या संख्येने भक्त भगवान पूजेसाठी पोहोचतात.